شیوع سه گانه ورزشکاران زن ( اختلال تغذیه، آمنوره و پوکی استخوان ) و ارتباط آن با سطح فعالیت بدنی در تیم های ملی کشور

هدف از این مطالعه تعیین شیوه سه گانه ورزشکاران زن و ارتباط آن با سطح فعالیت بدنی در تیم های ملی کشور بود. در 4 دهه گذشته، تعداد ورزشکاران زن در برنامه های ورزشی سازمان یافته بیش از ده برابر افزایش یافته است. شرکت در برنامه های ورزشی مزایای بسیاری برای زنان دارد اما ممکن است تمرینات بیش از حد باعث ایجاد سه گانه ورزشکاران زن در زنان جوان شود. تعداد زیادی از ورزشکاران زن با تغذیه نامناسب همراه با ورزش هایی که تاکید بر لاغری مفرط دارند، درگیر هستند. فعالیت بدنی بیش از حد، بدون تغذیه مناسب، ممکن است منجر به قطع قاعدگی و تضعیف سیستم اسکلتی شود. یک جز از سه گانه یا ترکیبی از آن می تواند عملکرد جسمانی را کاهش دهد یا علت بیماری و یا مرگ و میر باشد. در این مطالعه از 353 نفر حاضر در 25 رشته ورزشی، 284 نفر پرسشنامه های مربوط به اختلال تغذیه، اختلال قاعدگی، پوکی استخوان و فعالیت بدنی را داوطلبانه تکمیل کردند. برای بررسی همبستگی بین متغیرها از آزمون همبستگی اسپیرمن استفاده شد. یافته های این مطالعه نشان داد که، شیوع سه گانه ورزشکاران زن در تیم های ملی 7/7% از کل ورزشکاران حاضر را در بر می گیرد. همچنین شیوع اختلال تغذیه 24/7%، آمنوره 27/1% بوده و احتمال خطر پوکی استخوان در 4% از ورزشکاران به میزان کم، 47/3% متوسط، 38/7، زیاد و 10% به میزان زیادی می باشد. همبستگی بسیار ضعیفی بین فعالیت بدنی و هر یک از اجزای سه گانه وجود داشت، اما همبستگی بین فعالیت بدنی و خطر پوکی استخوان (p<0/01، r-0/157) و نیز فعالیت بدنی و اختلال تغذیه ( p<0/05، r=-0/125) معکوس و کعنی دار بود. همچنین، همبستگی بین سطح فعالیت بدنی با سه گانه ورزشکاران زن و آمنوره معنی دار نبود. همبستگی ضعیفی بین اجزای سه گانه بود اما، همبستگی بین پوکی استخوان با اختلال تغذیه و آمنوره مثبت و معنی دار شد ( به ترتیب، p<0/05، r=0/138، r=0/134 ). نتایج این مطالعه نشان داد که شیوع سه گانه ورزشکاران زن در تیم های ملی ایران در حال گسترش است و باید آموزش های لازم برای ورزشکاران و مربیان و کسانی که مسیول ورزش بانوان هستند صورت گیرد و نیز با اتخاذ برنامه های پیشگیرانه، از شیوع بیشتر آن در آینده جلوگیری شود.

کلیدواژه ها:

سه گانه ورزشکاران زن ، نخبه ، فعالیت تغذیه ، آموزه ، پوکی استخوان