تجزیه ژنتیکی عملکرد و اجزای آن در خربزه به روش دی آلل

خربزه یک گیاه اقتصادی و مهم است و ایران از مراکز مهم تنوع برای این محصول به شمار می رود. برای برآورد نوع عمل ژن، وراثت پذیری و دیگر پارامترهای ژنتیکی صفات مهم زراعی خربزه از تلاقی دایآلل بین ٦ رقم محلی ایران به همراه یک ملون با منشأ خارجی از گروه کانتالوپنسیس استفاده شد. ٧ والد، ٢١ تلاقی مستقیم و ٢١ تلاقی معکوس در قالب طرح لاتیس در سال ١٣٨٥ در دو شرایط هرس و بدون هرس در ٤ تکرار کشت گردیدند. پس از رسیدگی میوه ها صفات تعداد میوه در هر بوته، میانگین وزن میوه های هر بوته برحسب کیلوگرم، طول و عرض میوه های هر بوته برحسب سانتیمتر، ضخامت گوشت میوه های هر بوته برحسب سانتی متر و عملکرد یا وزن کل تمام میوه های برداشت شده در هر بوته برحسب کیلوگرم یادداشت برداری شد. تجزیه ژنتیکی به روش هیمن و جینکز انجام شد. میانگین مربعات ژنوتیپ ها برای کلیه صفات در هر دو شرایط از نظر آماری در سطح احتمال ١ درصد معنی دار بود. برآورد میانگین درجه غالبیت نشان داد که طول میوه، عرض میوه، ضخامت گوشت و وزن در هر دو شرایط با اثر غالبیت نسبی ژن ها کنترل می شود، در حالیکه عملکرد در شرایط هرس تحت تاثیر ژن های با اثر فوق غالبیت کنترل می گردد، ولی در شرایط غیرهرس غالبیت نقشی در کنترل عملکرد نداشت. رقم میرپنجی بهترین رقم از نظر وزن و عملکرد بود در حالیکه رقم عباسعلی توانایی تولید میوه زیاد را داشت. وراثت پذیری بالای عمومی و خصوصی برای صفات تعداد میوه، وزن، طول، عرض و ضخامت گوشت نشانگر اثر کم محیط بر روی این صفات و نقش زیاد اثرات افزایشی بود.

کلیدواژه ها:

خربزه ، تلاقی های دای آلل ، روش هیمن ‐ جینکز ، عمل ژن ، وراثت پذیری