تعیین بهترین زمان و دمای هیدرو پرایمینگ بذر بر کیفیت فیزیولوژیک بذر و خصوصیات گیاهچه گندم دیم رقم کوهدشت تحت تنش خشکی

مرحله جوانه و استقرار گیاهچه از مراحل مهم دوره رشدی گیاهان است که اغلب تحت تاثیر عوامل نامساعد محیطی قرار میگیرد. کشور ایران در کمربند بیابانی جهان قرار دارد و تنش خشکی یکی از مهمترین عوامل نامساعد محیطی در این اقلیممحسوب می شود. پرایمینگ یکی از تکنیک های رایج برای بهبود کیفیت بذر در شرایط تنش است. این تحقیق به منظور بررسی اثر عوامل موثر در فرایند هیدروپرایمینگ بذر )زمان و دما( بر کیفیت فیزیولوژیک بذر و گیاهچه گندم در شرایط تنش خشکیانجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل سه عاملی در قالب طرح بلوکهای تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اول شامل تنشخشکی در سه سطح ) 75 ،% 50 %و 25 % ظرفیت زراعی (، فاکتور دوم دمای پرایمینگ در سه سطح ) 15 ، 20 ، 25 درجه سانتیگراد(، فاکتور سوم زمان پرایمینگ در سه سطح ) 12 ، 18 و 24 ساعت( بود . نتایج این بررسی نشان داد که با افزایش شدت تنش خشکی از تنش ملایم ) 75 % ظرفیت زراعی( به تنش شدید ) 25 % ظرفیت زراعی( روند کاهشی در اکثر صفات قابل مشاهدهاست. اثر دمای هیدروپرایمینگ نیز بر صفات درصد و سرعت سبزشدن گیاهچه گندم دیم معنی دار بوده است. بالاترین مقدار در صفات ذکر شده، در دمای 25 درجه هیدروپرایمینگ بذر مشاهده شد. اثر اصلی زمان نیز بر درصد و سرعت سبز شدن گندم معنی دار گردید که زمان 12 ساعت هیدروپرایمینگ بذر بهترین تاثیر را در این صفات داشته است. با توجه به اثر متقابل تنش و زمانهیدروپرایمینگ بر درصد سبز شدن گندم، در شرایط تنش ملایم، 12 ساعت هیدروپرایمینگ بهترین تیمار بوده و در شرایط تنش شدید تفاوتی بین تیمارها مشاهده نگردید. صفات تعداد برگ، ارتفاع گیاهچه و طول ریشه تنها تحت تاثیر اثر تنش قرار گرفته و اثرات متقابل بر روی این صفات تاثیری نداشتند. اثر اصلی دما و زمان هیدروپرایمینگ و اثر متقابل آنها نیز بر هدایت الکتریکی بذر در سطح یک درصد معنی دار شد. همچنین نتایج حاصل از بررسی نشت مواد از بذر نشان داد که میزان نشت عناصر پتاسیم وکلسیم تحت تاثیر اثرات متقابل دما و مدت زمان اعمال هیدروپرایمینگ قرار گرفت و بیشترین میزان نشت این عناصر در دمای 25 درجه سانتی گراد و مدت زمان 24 ساعت مشاهده شد.

کلیدواژه ها:

هیدروپرایمینگ ، جوانه زنی گندم ، تنش خشکی ، هدایت الکتریکی ، نشت مواد