معنی شناسی بطن در قران کریم و نقد و بررسی دیدگاه اندیشمندان اسلامی در این زمینه

بدون شک یکی از مباحث مهم زبان شناسی قرآن کریم، بحث در «باطن» آن است و اهمیت این مبحث آنگاه مشخص می شود که در مراجعه به کتب مختلف علوم قرآنی و سیر در آراء مفسرین به نظرات مختلفی پیرامون مسأله باطن بر می خوریم. آنچه در این مجموعه بیان خواهد شد بحثی کوتاه در مورد معنای لغوی «باطن»، بیان نظرات مختلف درباره مسائل «باطن» قرآن کریم، بررسی باطن قرآن به عنوان حقیقتی ماوراء ظاهر، بررسی بطن قرآن و حقایق رمز گونه آن، معنای روایی مسأله «بطن» قرآن و عدم منافات با معنای «ظاهر» آن است. اما، مهمترین مسأله که به طور ویژه به آن پرداخته ایم بررسی آراء مفسران و اندیشمندان علوم انسانی درباره نظرات مختلف پیرامون مسأله «باطن» در قرآن کریم است. براساس یافته های پژوهش باطن در قرآن هم به معنای نهان و پنهان است و همچنین به صورت متقابل واژه ظاهر نیز آمده است. همچنین بطن در قرآن دارای معانی دیگری همچون تأویل، جری و انطباق، روح و حقیقتی که الفاظ مثالی برای آن است، سر، مراد الله و لطایف و حقایق حاصله از تدبر در متن است که اندیشمندان اسلامی همچون مجلسی، آلوسی، شیخ طوسی و... دیدگاه های مشابه و گاه مخالف درباره این معانی بیان کرده اند. قرآن کریم دارای دونمود است، یکی در قالب کتاب خواندنی قرآن به زبان عربی آمده و قابل فهم عموم است و نمود دیگر در ام الکتاب یا کتاب مکنون بازتاب می یابد که تنها توسط مطهرون درک می شود.

کلیدواژه ها:

بطن قرآن ، باطن قرآن ، حقایق ماوراء ظاهر ، دیدگاه اندیشمندان اسلامی