چگونگی پاسخگویی معماری و مبلمان فضاهای آموزشی در هنگام وقوع زلزله نمونه موردی : دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی

تهران هر لحظه در انتظار زلزله به سر می برد و زلزله شناسان احتمال وقوع زلزله ای شدید را در آینده نزدیک پیش بینی می کنند. این شهر از 2 قرن پیش تاکنون زلزله با شدت زیاد را تجربه نکرده است. لزوم توجه به برنامه ریزی برای کاهش خطر و مدیریت بحران در مراکز ویژه با حساسیت بالا که تاثیر زیادی در ادامه حیات شهر در زمان بحران خواهند داشت، امری ضروری به نظر می آید. یکی از این مراکز دانشگاه ها هستند که بعنوان مراکز علمی و آموزشی، روزانه پذیرای تعداد زیادی مراجعه کننده ( دانشجویان ، اساتید و پرسنل و ...) می باشند. در این راستا چگونگی پاسخگویی فضاهای آموزشی در حین بحران نیازمند تحلیل و بررسی اجزای معماری و مبلمان در ساختمان ها قبل از وقوع سانحه است تا بتوان راهکارهایی در جهت بهبود شرایط فضایی مانند ساز و کارهای مناسب جهت تخلیه اضطراری جمعیت در ساختمان در هنگام بحران ایجاد نمود. پردیس دانشگاهی شهید بهشتی با داشتن حدود 75 هکتار فضای آموزشی، کمک آموزشی و طبیعی در یکی از پرخطرترین مناطق شمال غربی تهران و روی گسل محمودیه قرار گرفته است، که با توجه به قدمت بالای ساختمان های آن و مشکلات مربوط به اجزای غیر سازه ای، احتمال خطرات ثانویه پس از زلزله نظیر زمین لغزش و آتش سوزی بالاست. همچنین قرار گرفتن طبقات خاک در مجاورت یکدیگر که موجب نشست و ترک هایی در ساختمان های این دانشگاه شده است. علاوه بر این برنامه ای منسجم برای مدیریت بحران در برابر زلزله نیز وجود ندارد. در مقاله حاضر با مروری بر منابع موجود و تحلیل و بررسی برنامه های مدیریت بحران به عوامل موثر در طراحی معماری و راهکارهای ایمن سازی اجزای غیر سازهای ساختمان ها در برابر زلزله پرداخته شده است و با انجام مطالعات میدانی و پرسشنامه ای در دانشکده علوم زمین از دانشجویان ، اساتید و کارمندان دانشکده ، آسیب پذیری ها در اجزای معماری و عناصر غیر سازه ای مشخص گردید و در نهایت با تحلیل و جمع بندی آمار و نکات بدست آمده، راهکارهای مناسبی در جهت پاسخگویی فضاهای مختلف ساختمان در هنگام زلزله و ساز و کارهایی جهت تخلیه اضطراری در طبقات آن و خوانایی مسیرها ارائه گردیده است.

کلیدواژه ها:

معماری و عناصر غیرسازه ای ، زلزله ، تخلیه اضطراری