ارزیابی نقش معماری مساجد محلات شهری در جهت ارتقاء معنویت

مساجد محله ای به عنوان فضایی عمومی با رویکردهای متعدد اجتماعی، مذهبی، اقتصادی همواره نقشی کلیدی در شکل گیری مراکزمحلی در شهرهای اسلامی دارا بوده اند. حال آنکه با اندکی تأمل و نگاه به عناصر شاخصی که در این زمان از گذر و کوچه هایمان رختبربسته اند و یا حداقل بسیار کم جلوه شده اند باید از خود پرسید که آیا شاهکارهای معماری ایران در جایی دیگر ساخته شده و یا به وسیلهافراد غیر ایرانی برپا گشته اند؟ این فضاهای قدسی (مساجد، مدارس، آرامگاه و ...) با چنین عمر درازی چگونه به وادی فراموشی سپرده شدهاست؟ بسیاری از مساجد امروزی، نقش و هویت اساسی خویش را به مثابه مهم ترین بستر حفاظت از ارزش های اسلامی و برترین تجلیگاه ارتقاء و اعتلای فرهنگ دینی از دست دادهاند و به چهره هایی فرسوده و عبوس بدل گشته اند که دیگر ظرفیت و جذابیت گذشته رابرای جذب و سازماندهی اقشار گوناگون مردم در بستر خویش ندارند. معنویت همان عنصر گمشده که دنیای معاصر به دنبال زنده کردنآنست و معماری قدسی به عنوان یکی از حاملهای اصلی هنر معنوی داری جایگاه شاخص و کارکرد مؤثر در سطح جامعه می باشد.این پژوهش، به دنبال بررسی رابطه کیفیت عناصرکالبدی مساجد و میزان ایجاد حس معنوی و نیز ارزیابی عوامل موثر بر تمایل به تغییرکالبد مساجد است تا بتوان حتی بدون نفی ارزشهای جامعه و بدون نفی هویت حاکم بر بافت جامعه، معیارها یا الگوهایی را به جامعه نشانداد. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی با تحلیل پرسشنامه ها با نرم افزار SPSS می باشد و با مطالعه منابع کتابخانه ای و میدانی اطلاعاتگردآوری شده، بررسی و تحلیل گردیده است. همچنین تلاش خواهد شد، با مددگرفتن از معماری قدسی و شناخت کامل و جامع آن، بهرفع کاستی های موجود پرداخته تا بتوان راهکاری صحیح و علمی جهت بالا بردن نقش مسجد و معماری در ارتقاء معنویت و ارزش هایاسلامی در محلات شهری ارائه داد.

کلیدواژه ها:

معماری مسجد ، محلات شهری ، ارتقاء معنویت ، هنر معنوی ، فضاهای قدسی