قابلیتهای صوری به کار رفته در تبیین اسطوره ایزد گیاهی ایران (سیاوخش) با توجه به ابیات شاهنامه فردوسی

شاهنامه فردوسی یکی از آثار مهم ادبیات ایران است که در آن ویژگیهای ادبی، تاریخی، اسطوره و فرهنگی نهفته است. در شاهنامه شخصیتهای مثبت و منفی بسیاری آمده است. پهلوانان از مهمترین شخصیتهای شاهنامه محسوب میشوند. سیاوخش از پهلوانان مثبت شاهنامه است که سامان زندگیش، زمینهساز نبردها و قهرمانیهای پهلوانان دیگر است. علاوه بر ویژگیهای رفتاری منحصری که در شاهنامه برای او بیان شده، خصوصیات صوری خاصی نیز وجود دارد که برخی از آنها با پهلوانان دیگر مشترک و برخی برگزیده سیاوخش است. نتایج بررسی نشان میدهد، مهمترین خصوصیات رفتاری سیاوخش مواردی نظیر شجاعت، چابکی، آزادگی، صداقت، شهامت، وطنپرستی و مظلومیت است. سیاوخش از فر یزدان آگاه بوده و قبل از مرگ، از سرنوشت شوم خود خبر میدهد. از خصوصیات صوری مشترک سیاوخش با دیگر پهلوانان شاهنامه، داشتن وسایل رزمی مانند سپر، کوس، درفش، تیر، تخت عاج و غیره است. برخی خصوصیات نیز منحصر به خود سیاوخش است. مانند زرهای که در شاهنامه همواره از آن یاد شده و خاصیتی سحرگونه دارد. علاوه بر آن او فردی زیبارو و مجلسگردان است و به دلیل رد درخواست عشق سودابه، همواره مورد تهمت و مظلومیت قرار گرفته و عاقبت بیدفاع مانده و از سوی بیدادگران کشته میشود. از خون او گیاهی موسوم به فر سیاوشان روییده میشود. همین علت، سبب تبدیل این شخصیت به ایزد گیاهی شده است. این گیاه نشانهای از انوشه شدن صداقت، راستگویی، آزادگی، شهامت و مظلومیت این فرد است و دلیلی ازحرمت گذاشتن ملت ایران به آزادی و آزادگی است

کلیدواژه ها:

شاهنامه ، سیاوخش ، ویژگی صوری ، ایزد گیاهی