مطالعه مقایسه ای قرآن و عهد قدیم: دشمن و مصادیق آن

یکی از موضوعات مهم در متون دینی، دشمن شناسی است. قرآن و عهدقدیم، تعاریف مشخصی از دشمن داشته و برای روشن شدن مفهوم آن، مصادیقی در هر دو کتاب آمده است. این نوشتار با تفکیک مصادیق خاص و عام دشمن (مانند ابولهب و کافر در قرآن یا عمالیقی ها و بت پرستان در عهد قدیم)، آنان را در هر دو متن بررسی و معرفی کرده است. هر دو کتاب تعریف نسبتاً یکسانی از دشمن داشته و به جهت توحیدی بودن این ادیان، در تعریف مصادیق عام کافر، مشرک، بت پرست و بنی اسرائیل معاند شباهت های زیادی دارند. در هر دو کتاب تقسیم بندی هایی از انواع دشمن می توان به دست آورد. در قرآن تنوع بیشتری از انواع دشمن دیده می شود؛ از قبیل دشمن داخلی و خارجی، بی دین و دین دار، آگاه و نا آگاه، نهان و آشکار و... اما در عهد قدیم با تقسیم بندی های محدودتری از دشمن مواجهه می شویم که یا دشمنان قومی-قبیله ای بنی اسرائیل هستند که در گروه بت پرستان قرار می گیرند و یا بنی اسرائیل معاندی هستند که به بت پرستی و اعمال گذشته شان روی آورده اند. مصادیق خاص در هر دو کتاب با توجه به عصر خود متفاوت هستند. اما قرآن به جهت انذار مردم عصر پیامبر (ص)، نمونه های تاریخی اقوام و افراد معاند را که در عهد قدیم آمده، بازگو کرده است. لذا شباهت ها و تفاوت هایی درباره مصادیق خاص دشمن (مانند: اقوام نوح، لوط و مدین) دیده می شود. از جمله این تفاوت ها می توان به دشمنی حوا با آدم در عهد قدیم و از شباهت های آن به بیان نسبتاً یکسان درباره فرعون و مصریان، قوم مدین و بنی اسرائیل خاطی اشاره کرد. مصادیق خاصی نیز در عهدقدیم وجود دارد که قرآن از آنان صحبت نکرده است.

کلیدواژه ها:

قرآن ، عهد قدیم ، دشمن ، مصادیق عام دشمن ، مصادیق خاص دشمن