ارزیابی تاب آوری عمومی محیط زیست شهری از منظر سه معیار تنوع و پیوستگی و پودمانگی (نمونه موردی شهر تهران)

تفکر تاب آوری در سیستم های پیچیده مانند شهرها امکان درک پویایی و روابط غیر خطی در این نوع سیستم ها را فراهم می آورد. در ارزیابی تاب آوری عمومی، سیستم به عنوان کل در نظر گرفته می شود و از طریق یکسری معیارها مورد سنجش قرار می گیرد. بر اساس مرور ادبیات جهانی، این معیارها در چهار دسته کلی شامل (اکوسیستمی، اجتماعی- اقتصادی، خدمات اکوسیستمی و مداخلات انسانی) قابل طبقه بندی هستند. در این پژوهش تمرکز بر ارزیابی تاب آوری عمومی شهر تهران از منظر معیارهای اکوسیستمی شامل تنوع، پیوستگی و پودمانگی است. این معیارها ماهیت فضایی- مکانی دارند و در ارتباط با آن دسته از عناصر ساختاری هستند که خدمات اکوسیستمی را به شهر ارائه می دهند. برای انجام این مطالعه ابتدا تصویر ماهواره ای لندست 2010 در سه طبقه سبز، باز و ساخته شده طبقه بندی شد. طبقات فضاهای سبز و باز با استفاده از متریک های سیمای سرزمین متناسب یا معیارهای مورد ارزیابی، تحلیل و پهنه بندی شد. نتایج حاصل از اندازه گیری متریک ها در سطح شهر تهران نشان داده است که فضاهای سبز در این شهر از نظر معیارهای تاب آوری در شرایط مطلوبی نیستند و شبکه موزاییک لکه های فضای سبز شهری از وسعت، تنوع، پیوستگی لازم جهت ارایه خدمات اکولوژیکی برای بهبود کیفیت محیط زیست شهر تهران برخوردار نمی باشند. معیارهای تاب آوری عمومی می تواند راهنمای خوبی برای برنامه ریزی فضای سبز شهری در ابعاد مختلف و بویژه برای برنامه ریزی پایدار فضاهای سبز و باز باشد.

کلیدواژه ها:

تاب آوری عمومی ، محیط زیست شهری ، متریک های سیمای سرزمین ، تنوع ، پیوستگی ، پودمانگی