بررسی نقش اخلاق در فقه و حقوق با رویکردی بر نظریات حضرت امام خمینی(س)

یکی از اصول مسلم اسلام این است که قوانین اسلام همواره در بستر تأمین و تضمین عدالت اجتماعی حرکت کند. این زیربنای فقه و حقوق غیر از عدالت اجتماعی، اخلاق نیز زیربنای فقه حقوق اسلامی می باشد. پیامبر اسلام می فرمایند : «انی بعثت لاتمم مکارم الاخلاق» : من مبعوث شدم تا مکارم اخلاق را در جامعه پیاده و به کمال برسانم. آیا پیامبری که هدف بعثت خود را تکوین مکارم اخلاق می داند، می تواند پرچمدار قوانینی بر خلاف اخلاق باشد؟ مسلماً خیر. یکی از امتیازات بسیار بزرگ اسلام همین اصل تابعیت قوانین ما از اخلاق است. به باور ما اخلاق مذهبی ژرفترین، کاملترین، بهترین و مؤثرترین نوع اخلاق است و تأثیر شگرف دستورات دینی بر اخلاق، غیرقابل انکار است. در این سخنی نیست که تا امروز در اخلاق از مذهب بسیار هزینه شده است و حقیقتاً از دست دادن این پشتوانه برای اخلاق بسی سخت و ناگوار است. دین به دلیل نفوذ شگرف و ریشه های تاریخی اش، کار فیلسوفان اخلاق را تا حدود زیادی آسان کرده است، هر نوع بحثی از اخلاق را می توان کاری سترگ و خطیر دانست که می تواند اهمیت و کارکردهای خاص خود را داشته باشد. مراد ما در این بحث تنها اخلاق دینی نیست، بلکه اخلاق اجتماعی را نیز شامل می شود، بدیهی است آنجا که از حقوق اسلام سخن می گوییم مقصود ما از اخلاق، اخلاق دینی است.

کلیدواژه ها:

اخلاق ، فقه و حقوق ، نظرایات امام خمینی ، اسلام ، علم