تجزیه علیت صفات مرفولوژیک بر روی عملکرد علوفه در هفت جمعیت از شبدر سفید (Trifolium repense L)

شبدر سفید یکی از گیاهان علوفه ای مهم چندساله، خوشخوراک و دارای ساقه های خزنده است در انواع خاکها و آب و هوای مختلف می روید و با هدف تولید علوفه خشک، سیلو و بعنوان گیاه پوششی در حفاظت خاک در برنامه های مدیریت آبخیزداری و حفاظت از محیط زیست مورد استفاده قرار می گیرد. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و ارتباط بین عملکرد علوفه و صفات مورفولوژیک، هفت جمعیت از شبدر سفید در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مراتع ییلاقی استان مازندران در سال 1383 بررسی و صفات طول برگچه، طول دمبرگ، طول دم گل آذین، سطح پوشش، ارتفاع و عملکرد علوفه خشک اندازه گیری شد. با هدف تعیین اثرات مستقیم و غیر مستقیم صفات بر عملکرد علوفه خشک تجزیه علیت انجام گردید. نتایج نشان داد بین جمعیت های مورد بررسی از نظر تمامی صفات مورد تحقیق تنوع ژنتیکی وجود داشت و رقم های Aran،Grasslands و Tara به ترتیب با 2324، 2005 و 1909 کیلوگرم ماده خشک در هکتار بیشتر از سایر رقم ها علوفه تولید نمودند. همبستگی ژنتیکی بین عملکرد علوفه خشک با ارتفاع ( r-0/77) و سطح پوشش ( r-0/84) در سطح 5 درصد معنی دار بود. صفت ارتفاع در بین صفات مورد تحقیق بیشترین میزان اثرات مستقیم (1/121) را بر عملکرد علوفه داشت اما اثر غیر مستقیم منفی این صفت از طریق صفات طول دمبرگ و سطح پوشش، مانع از موفقیت انتخاب بر مبنای این صفت می گردد. به منظور کاهش اثرات غیر مستقیم منفی این صفت از طریق صفات سطح پوشش و طول دمبرگ، انتخاب بر مبنای ارتفاع با استفاده از مدل های انتخاب همزمان محدود شده(با اعمالمحدودیت در مورد دو صفت سطح پوشش و طول دمبرگ) می تواند در بهبود عملکرد علوفه ارقام در برنامه های اصلاحی با هدف دستیابی به ارقام با عملکرد علوفه خشک بیشتر موثر باشد.

کلیدواژه ها:

شبدر سفید (Trifolium repens L) ، عملکرد ، علوفه ، صفات مورفولوژیک ، تجزیه علیت و همبستگی ژنتیکی