کاربست مفهوم قرآنی «عدالت» در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران

بر اساس اصل چهارم قانون اساسی، تمامی قوانین و مقررات در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران باید بر مبنای موازین اسلامی باشد.از طرف دیگر، ابتنای حداقلی این نظام بر موازین اسلامی سبب شده تا در حال حاضر دستگاه قضایی کشور با پانزده میلیون پروندهقضایی، افزایش جمعیت کیفری و بحران آنومی یا بی هنجاری روبرو باشد. به طوری که نیروی انسانی قوه قضائیه جوابگوی این هجم ازشکایات و دادخواهی مردم از ظلم و بی عدالتی های انجام شده نیست. این مسائل، معلول بی توجهی به مفاهیم عمیق اسلامی، سطحی -زدگی و شعارگرایی و اکتفا به ظاهر دین است.لذا این مقاله با روش تحلیلی و استفاده از مطالعات نظری، به دنبال پاسخ به این پرسش اساسی است که کاربست مفهوم قرآنی عدالت،در نظام حقوقی ایران چیست؟ یافته این مقاله آن است که مفهوم عدالت در قرآن، مفهومی اخلاقی بوده، لیکن بازتولید این مفهوم درفقه امامیه و به تبع آن در نظام حقوقی، با تحویل این مفهوم به عدم ارتکاب گناه کبیره و نداشتن اصرار بر صغیره همراه بوده است.بدین ترتیب حداقل انگاری مفهوم عدالت و انصاف، نظام اجتماعی و حقوقی ایران را با گسست مواجه کرده است.

کلیدواژه ها:

عدالت ، عدالت کیفری ، عدالت تقنینی ، عدالت نسبی ، عدالت عرفی