مطالعه نقش عوامل مختلف اقلیمی بر فرآیند تبخیر در قالب مناطق همگن در برخی از مناطق خشک و نیمه خشک ایران

در تحقیق حاضر پس از جمع آوری و استاندارد سازی آمار بلندمدت ایستگاه های هواشناسی مربوط به مناطق خشک کشور که عمدتاً قسمتهای مرکز، شرق، جنوب و جنوب شرق کشور را پوشش میدادند، اقدام به بررسی مهمترین فاکتورهای موثر بر پدیده تبخیر به عنوان یکی از شاخصهای مهم در مطالعات کشاورزی گردید. بدین منظور ابتدا روش آماری تجزیه عاملی (Factor Analysis) دوران یافته مورد استفاده قرار گرفت و به کمک آن چهار فاکتور (عامل) برای هر یک از ماههای سال به طور مجزا ایجاد شد. همچنین با در نظر گرفتن وزن هر یک از پارامترهای موجود در هر عامل، مهمترین پارامتر اقلیمی در هر یک از این عوامل تعیین گردید . سپس با استفاده از روش آماری دسته بندی (cluster) طق همگن از لحاظ پارامترهای اقلیمی موثر بر تبخیر مشخص گردیدند. سپس به کمک رگرسیون چند گانه، میزان همبستگی عاملهای دوران یافته با میزان تبخیر هر ماه در هر منطقه همگن به طور جداگانه محاسبه گردید. نتایج حاصله نشان داد که ضریب همبستگی بین عاملهای بدست آمده و میزان تبخیر در هر ماه بسیار بالا بوده که حاکی از نقش موثر روش آماری تجزیه عاملی در بررسی روابط بین تبخیر و پارامترهای اقلیمی می باشد . همچنین مشخص گردید که در هر یک از ماههای سال یکی از پارامترهای اقلیمی مورد مطالعه نقش موثرتری بر میزان تبخیر داشته است. در این میان نقش دما، سرعت باد و میزان ابرناکی از بقیه مشهود تر بوده است.

کلیدواژه ها:

اقلیم ، تبخیر ، تجزیه عاملی ، دسته بندی