بررسی نظام پرداخت شیر یارانه ای و رفتار مصرفی خانوارها در ایران

پرداخت یارانه به شیر مصرفی پیشینه 50 سالانه در کشور دارد و دولت هر ساله به منظور تسهیل در دستیابی اقشار مختلف جامعه به پرتئین ارزان قیمت و ارتقاء سطح تغذیه خانوارها بخش قابل توجهی از اعتبارات را صرف تامین یارانه های شیر می نماید. به طوریکه حجم یارانه شیر پرداختی در سال 1382 بالغ به 1937 میلیارد ریال شده است که حدود 6/8 درصد کل یارانه کالاهای اساسی است. از سوی دیگر حدود 25 درصد از کل شیر تولیدی کشور در قالب شیر یارانه ای توزیع می شود که به طور متوسط یارانه پرداختی دولت برای هر کیلوگرم شیر یارانه توزیع شده حدود 1482 ریال و بازاء هر کیلو شیر تولیدی حدود 324 ریال در سال 1382 بوده است.در طول سالهای گذشته عدم تدوین یک نظام اجرایی مناسب به منظور هدف مند کردن این یارانه ها بدون توجه به وضعیت اقتصادی، شرایط تغذیه ای و بهداشتی خانوارها، عمدتا در مناطق پرجمعیت شهری هزینه گردد. ضمن اینکه ابزارهای کنترل مناسبی برای نظارت بر کیفیت و کمیت یارانه توزیعی در این مناطق وجود ندارد ، در سیستم توزیعی موجود میزان برخورداری گروههای هدف (دهک های درآمدی پایین) در مناطق شهری از این یارانه به روشنی مشخص نیست و هنوز مناطق روستایی از دسترسی به این یارانه محروم هستند، و تنها حدود 3/5 درصد این یارانه ها درمناطق روستایی توزیع می شود. در این بررسی تلاش شده است ضمن بررسی رفتار مصرفی خانوارها در طول ده سال (1382-1372) میزان مصرف شیر و لبنیات دهک های مختلف درآمدی در مناطق شهری و روستایی ، نقش و آثار و تبعات یارانه شیر و کیفیت برخورداری گروههای کم درآمد از این یارانه ها مورد مطالعه قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

شیر ، یارانه ، دهکهای درآمدی ، هدفمند کردن یارانه