بررسی و نقد ترجمه بین زبانی و ترجمه بین نشانه ای «مرگ دستفروش» از دیدگاه نشانه شناسی انتقادی

مقالهٔ حاضر به بررسی و نقد نمایشنامهٔ «مرگ فروشنده»، ترجمهٔ بین زبانی آن به فارسی و ترجمه بین فرهنگی - بین نشانهای آن به یک تله تئاتر ایرانی می پردازد. نمایشنامه از زبان انگلیسی به فارسی ترجمه شده و ترجمهٔ فارسی مبنای ترجمهٔ بین نشانهای آن بوده است. بر این اساس نگارنده هر دوترجمه را با متنهای پیشین مربوطه مقایسه کرده و در هر دو ترجمه، نشانههایی که مشخصاً کارکردایدئولوژیک دارند تعیین و بررسی شدند. سپس با بسط نظریه نشانهشناسی انتقادی برای نقد ترجمه، انواع این نشانهها و چگونگی تغییرات و حفظ این نشانهها در تلهتئاتر تحلیل و نقد شدهاند. یافته های به دست آمده نشان داد که در ترجمهٔ بین زبانی هیچ سانسوری وجود نداشته ولی در تله تئاتر تقریباً همهٔ نشانه های دارای کارکرد ایدئولوژیک خاص حذف شدهاند و در واقع متن آنقدر سانسور شده که گاهی حتی انسجام خود را از دست داده است. مترجم / کارگردان سعی کرده تا جایی که می تواند متن را مطابق فرهنگ مقصد تغییر دهد و از طریق حذف و اضافه کردن نشانههای منطبق با دیدگاهها و سنتهای غالب متن مقصد و حذف کامل نشانههایی که با این دیدگاه ها منطبق نیستند و در حقیقت از طریق حذف و اضافه های کاملاً مشهود با کار کردهای ایدئولوژیک مشخص دیدگاههای فرهنگ و سنت غالب جامعهٔ مقصد را از طریق ترجمه به دریافت کنندگان اعمال کند؛ به همین دلیل متنی آفریده که دربرخی موارد کاملا انسجام خود را از دست داده و یا نسبت به متن پیشین معناهای متفاوتی پیدا کرده که گاه حتی در تضاد کامل یا معناهای مورد نظر متن اصلی بوده اند

کلیدواژه ها:

نشانه شناسی لایه ای ، نشانه شناسی انتقادی ، نقد ترچمه ، نمایشنامه ، تله تئاتر ، ایدئولوژی ،