تحلیل حساسیت در تعیین موثرترین عامل در تصمیم گیری چند معیاره برای یافتن مناسب ترین مناطق احداث بندهای چوبی چپری حفاظت خاک (مطالعه موردی: حوزه آبخیز حبله رود)

هدف رفت و فرسایش خاک باعث از بین رفتن منابع آب و خاک و در نتیجه غذای موجودات زنده و انسانها و خطرات سیل خیزی و خشکسالی و غیره در حوزه آبخیز و پائین دست است. یکی از راههای مهار آن استفاده از بندهای چوبی چپری، در مناطقی که مصالح چوبی وجود داشته باشد در محل آبراهه های درجه یک در بالا دست حوضه است. هدف تعیین موثرترین عاملهای احداث بندهای چوبی چپری است که در مدل پیشنهادی تعیین مکان انها ارائه شده است. بدین منظور در محیط ارزیابی چند معیاره مکانی در ILWIS همه عوامل طبیعی (تراکم درختی، رسوبدهی، شیب) و اقتصادی (نزدیکی به جاده، به روستا و به نواحی جنگلی) در مدل تعیین مناطق مناسب بندهای چوبی چپری به طور مستقیم وزن برابر (2) گرفتند. پس از اجرای مدل، خروجی، نقشه شاخص مرکب باارزشهای صفر تا یک بود که از جدول همراه این نقشه ستون تعداد پیکسلها و ارزش پیکسلهای استخراج و به نرم افزار EXCEL برده شد. تعداد پیکسلها و ارزش متناظر انها در هم ضرب و سپس مجموع انها مشخص شد. در دو مرحله بعد وزن (1) و وزن (3) که کمتر از (2) و بیشتر از (2) بود به عاملها داده شد و تغییرات ارزشها درجدول خروجی (از نقشه شاخص مرکب) اندازه گرفته شد. از روش ساده بررسی حساسیت درصد تغییرات ارزش مجموع پیکسلها از مرحله کاهش و افزایش وزن مشخص شد. نتایج نشان دادکه در کاهش وزن از گروه عوامل طبیعی عامل تراکم درخت کمترین اثر و عامل شیب بیشترین اثر را داشته اند (به ترتیب 1/99 درصد و 6/56 درصد). با افزایش وزن نیز اثر این دو عامل به ترتیب 1/34 درصد و 4/8 درصد بوده است. از عوامل اقتصادی با کاهش وزن کمترین اثر مربوط به نزدیکی به نواحی جنگلی و بیشترین اثر مربوط به نزدیک به روستا به ترتیب 0/71 درصد و 3/1 درصد بود. با افزایش وزن اثر این دو به ترتیب 0/31 و 22/35 درصد بوده است. نتیجه گرفته می شود که در برنامه ریزی با این عوامل در وزن دهی این عوامل تراکم درختی و نزدیکی به مناطق جنگلی دارای ثبات بیشتری بوده و با احتیاط کمتری می توان به آنها وزن داد.

کلیدواژه ها:

تحلیل حساسیت ، حفاظت خاک ، ارزیابی چند معیاره مکانی ، بندهای چوبی چیزی