بررسی نقش مشارکت مردمی درطرحهای آبخیزداری وتوسعه روستائی

مفهوم مشارکت همانند توسعه دارای مفاهیمی بسیارگسترده و کلی است، که ماهیت آن از یک سو به شرایط اجتماعی و اقتصادی جامعه و از سوی دیگر به اهداف، برنامه ها و برداشت های مختلف بستگی دارد و جامع نگری و نگرش سیستمی لازمه رسیدن به مشارکت و توسعه پایدار است . ضرورت اعمال آبخیزداری و مدیریت آب و خاک در سطح وسیع و هزینه های بالای عملیات در این زمینه به ویژه نگهداری پروژه های اجرا شده دو ویژگی فعالیت های آبخیزداری هستند . این دو ویژگی این مسئله را روشن ساخته است که رسیدن به هدف در این زمینه تنها بر عهده بخش دولتی نیست و مشارکت مردمی برای رسیدن به آن ضرورت دارد در این راستا طرح و اجرای پروژه های مشارکتی بخش عمده ای از فعالیت های آبخیزداری را تشکیل می دهد . در این تحقیق سه پروژه در چهارچوب منابع طبیعی از نظر نقش مشارکت مردمی در پیشبرد اهداف آنها مورد ارزیابی قرار گرفت . مقایسه پروژه ها از نظر حفاظت خاک، تغذیه سفره های آب زیرزمینی، تولید میوه و علوفه از طریق نهالکاری و مرتعکاری، افزایش سطح درآمد حوزه نشینان و افزایش حس مسئولیت ساکنین حوزه نسبت به حوزه آبخیزصورت گرفت . نتایج حاصل ازبررسی این پروژه ها نشان داد که در پروژه هایی که به عوامل اجتماعی - اقتصادی اهمیت بیشتری داده شده است پروژه ها به اهداف مورد نظر خود بیشتر نزدیک شده اند و پیشنهاد می شود که مردم بعنوان بهره برداران اصلی حوزه ها تلقی شوند و نقش دولت در آبخیزداری مدرن و مشارکتی نقشی حاشیه ای و هدایتی است که مدیریت در سطح کلان، هماهنگی در سطح حوزه ها و تامین و تزریق تفکر کارشناسی در بین جامعه را بر عهده دارد .

کلیدواژه ها:

آبخیزداری ، مشارکت مردمی ، توسعه پایدار ، عوامل اجتماعی - اقتصادی