بررسی خاصیت آفلاتوکسین زایی جدایه های گروه Aspergillus flavus پسته های استان خراسان جنوبی

امروزه، آلودگی محصولات کشاورزی به آفلاتوکسین ها یکی از مهم ترین مشکلات بهداشت جامعه جهانی است. از زمان کشف آفلاتوکسین در دهه 1960 قارچ A. Flavus همواره به عنوان متداول ترین قارچ آلوده کننده مواد غذایی در منابع علمی ذکر شده است. گونه مذکور تمایل ویژه ای برای آلودگی دانه های آجیلی و روغنی و غلات از خود نشان می دهد. بادام زمینی، ذرت گندم، برنج، پسته، بادام و انجیر از مهم ترین میزبانان این قارچ هستند. ایران با داشتن حدود 440 هزار هکتار سطح زیر کشت باغات پسته در حال حاضر حدود 57% تولید جهانی و متجاوز از 60% صادرات جهانی این محصول مهم و اقتصادی را به خود اختصاص می دهد و به عنوان بزرگترین و مهمترین کشور تولید کننده و صادر کننده پسته در جهان به شمار می رود. در سال های اخیر معضل اصلی کشور در عرصه صادرات پسته، مساله آلودگی آن به قارچ A. flavus و آفلاتوکسین است که می تواند این منبع درآمد ارزی را تهدید نموده و ما را از رقابت در بازار جهانی باز دارد. لذا جنبه های مختلف موضوع آلودگی پسته به این قارچ باید به طور جدی بررسی شود. در این تحقیق پس از جدا سازی جدایه های A. flavus از پسته های آلوده ، با توجه به این نکته که ممکن است تمام جدایه های این گروه قادر به تولید آفلاتوکسین نباشند و صرف تعلق قارچ به گروه A. flavus نمی تواند دلیل تولید آفلاتوکسین باشد،لذا ارزیابی پتانسیل تولید آفلاتوکسین در قارچهای جدا شده امری بسیار ضروری است، بنابراین جدایه های A. flavus ا ز این حیث مورد بررسی قرار گرفت. بررسی ها نشان داده است که محیط کشت های طبیعی مثل ذرت ، برنج و گندم نسبت به محیط کشتهای مصنوعی مانند محیط SLS سوبسترا های بهتری برای رشد قارچ و تولید سم محسوب می شوند، لذا تعدادی از جدایه های A. flavus برروی محیط کشت برنج خرد شده استریل کشت گردیدند تا خاصیت آفلاتوکسین زایی آنها مورد بررسی قرار گیرد بدین منظور پس از تهیه سوسپانسیون اسپور قارچ از هر جدایه، یک میلی لیتر اسپور قارچ به غلظت 103 اسپور در میلی لیتر برروی 22 گرم برنج خرد شده استریل کشت داده شد و در حرارت28 درجه سانتیگراد به مدت یک هفته نگهداری گردید. بعد از این مدت آفلاتوکسین تولید شده برروی برنج توسط کلروفرم استخراج گردید. پس از استخراج آفلاتوکسین، برای تعیین نوع آفلاتوکسین تولیدی از روش TLC استفاده شد. نتایج آزمایشات انجام شده نشان دهنده آن است که قدرت و شدت توکسین زایی قارچهای گروه A. flavus جدا شده از پسته، بر روی محیط کشت برنج استریل به مراتب بیشتر و بهتر از محیط کشت SLS بود. نتایج مربوط به اندازه گیری آفلاتوکسین نشان دهنده آن است که توان و شدت توکسین زایی قارچ های A. flavus جدا شده از پسته های آلوده بسیار متفاوت از یکدیگر بوده، به طوریکه از 53 جدایه قارچA. flavus که خاصیت و شدت توکسین زایی آنها مورد ارزیابی قرار گرفت42 جدایه قادر به تولید یک یا چند نوع آفلاتوکسین G 2 G1,B2,B1 بوده و 9 جدایه قادر به تولید هیچ نوع آفلاتوکسینی نبودند.

کلیدواژه ها:

آفلاتوکسین ، استان خراسان جنوبی ، پستهAspergillus flavus