رهبری از دیدگاه اسلام : بررسی شیوه رهبری از نظر حضرت علی (ع)

این مقاله درصدد پاسخ به این سوال است که رهبری از نقطه نظر اسلام چگونه است و دیدگاه حضرت علی (ع) به رهبری چیست؟آموزه های اسلامی مربوط به موضوع رهبری بر اساس روش کتابخانه ای در جمع آوری اطلاعات و با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی ، جمع آوری ، توصیف و تحلیل می شود.ابتدا شیوه های رهبری از دیدگاه اسلام و غرب مقایسه شده و سپس مفهوم رهبری از دیدگاه اسلام و شیوه رهبری حضرت علی (ع) بررسی و تشریح گردید. با توجه به اینکه اسلام بر جنبه معنوی و کرامات انسان توجه ویژه ای دارد لذا فرق این تحقیق بر این اساس که در اسلام به رهبری به عنوان رهبری کریمانه توجه می شود. اگر برای انسان، نوعی کرامت ذاتی قایل باشیم، نحوه رهبری و تعامل با او کریمانه خواهد بود و اگر او را لئیم و پست تصور کنیم، شیوه رهبری مستبدانه و خوارکننده است. فرضیه این تحقیق آن است که شیوه رهبری در مدیریت اسلامی کریمانه است؛ زیرا بر کرامت ذاتی انسانها استوار است. این شیوه مستفاد از کلام مولای متقیان حضرت علی(ع) است که میفرمایند ‹‹واخلط الشده بضغث من اللین و ارفق ماکان الرفق ارفق و اعتزم بالشده حین تغنی عنک الا الشده›› رهبر باید نرمش حداکثری را با شدت حداقلی در سازمان ترکیب کند و در مواجهه با افراد، تا حد امکان نرمش و مدارا نشان دهد و در هنگام ضرورت، شدت عمل نشان دهد. مواضع شدت عمل را میتوان خیانت، سرپیچی از فرمان و مانند آن دانست. هریک از مؤلفه های رهبری، خود دارای شاخص ها و مراتبی است. استفاده از شیوه رهبری نیازمند مبادی و مقدماتی است که مهمترین آنها داشتن سعه صدر است. چنانچه این شیوه با انگیزه جلب رضای الهی انجام شود، میتوان آن را « رهبری معنوی » نیز نامید. این شیوه رهبری بر دیگر وظایف مدیریت نیز تأثیرگذار است.

کلیدواژه ها:

تئوری ها و مدل های رهبری ، سبک رهبری در اسلام ، رهبری مدیریت ، رهبری کریمانه ،