حداقل مساحت مورد نیاز دامداران عشایری استان لرستان

سطح وسیعی از خشکی ها را مراتع به خود اختصاص داده اند و مدامداری در اکثر کشورها وابسته به مراتع می باشد. از این رو حفظ مراتع حائز اهمیت بوده و با توجه به ارتباط میان انسان و دام و شکل گیری نظام تولید و شیوه بهره برداری بر اساس کنش متقابل مرتع، انسان و دام، مناسب ترین اندازه واحد بهره برداری در چارچوب نظام علمی سبب افزایش درآمد و بازگشت سرمایه می گردد. به نحوی که مطالعات مختلف نشان داده است تخریب و فرسایش محیط در واحدهایی بیشتر است که اندازه مناسب اقتصادی نداشته اند. در تحقیق حاضر سعی بر آن شده است که با انجام مطالعات پایه به حداقل مساحت مورد نیاز دامداران در استان لرستان دست یافت. از آنجا که بر اساس شرایط اکولوژیکی در هر منطقه آب و هوایی میزان تولید و بالطبع میزان ظرفیت مراتع متفاوت است، پاسخگویی به هزینه معیشت سالیانه خانوار در نگهداری تعداد مشخص دام، مساحت مرتع متفاوتی را طلب می کند. بدین منظور در 5 منطقه آب و هوایی استان لرستان بررسی بین 2 تا 7 نمونه در هر اقلیم صورت گرفت. با توجه به نتایج حاصل از مطالعات تعیین هزینه خانوار، هزینه خانوار با بعد متوسط 7/9 نفر معادل11937 هزار ریال (سال 1378) برآورد شده است. همچنین درآمد یک گله 100 رأسی گوسفند بصورت خالص 4531 هزار ریال و درآمد یک گله 100 رأسی بز 2673 هزار ریال محاسبه گردیده بود. بنابراین حداقل مساحت مورد نیاز در 5 منطقه آب و هوایی استان با درنظر گرفتن نتایج کلیه مطالعات انجام شده بدین صورت برآورد گردید: اقلیم مدیترانه ای با متوسط ظرفیت برآوردی 0/601 واحد دامی در هکتار در یک دوره چرایی 4 ماهه در مراتع برای تأمین هزینه معیشت یک خانوار 5 نفره با 40 تا 50 واحد دامی بازاء هر نفر، حداقل مساحت 625 تا 781 هکتار در مراتع ضعیف و 286 با 375 هکتار در مراتع با وضعیت متوسط تا خوب را می طلبد. این حداقل در اقلیم نیمه خشک با متوسط ظرفیت 0/252 واحد دامی در هکتار با توجه به وضعیت ضعیف مراتع به ترتیب 790 و 988 هکتار برآورد گردیده است. در اقلیم نیمه مرطوب متوسط ظرفیت مرتع 0/396 واحد دامی در هکتار در دوره چرایی 4 ماهه بدست آمده و با توجه به این مطلب، بطور متوسط 505 یا 631 هکتار مرتع برای این دوره چرایی لازم می باشد. در مراتع موجود در اقلیم مرطوب با ظرفیت 0/368 واحد دامی در هکتار، برای هر خانوار بهره بردار در فصل چرا حداقل مساحتی معادل 543 با 679 هکتار باید درنظر گرفت. این مساحت در اقلیم خیلی مرطوب به 512 با 641 هکتار کاهش می یابد. بررسی ها نشان داد که بطور کلی در استان لرستان حداقل مساحت مرتع در اقلیم خیلی مرطوب کوچکتر و در اقلیم نیمه خشک بزرگتر می باشد.

کلیدواژه ها:

حداقل مساحت ، ظرفیت مرتع ، هزینه خانوار ، اقلیم ، درآمد یک گله 100 رأسی