خانه های زمین پناه، الگویی برای طراحی شهر پایدار

از ابتدای زندگی بشر در روی کره خاکی تا به امروزه توجه به زمین و انرژی های زمین گرمایی بسیار مورد توجه بوده است. به گونه ای که در خانه های زمین پناه، از زمین به عنوان عنصر سازنده ساختمان به شکل طبیعی خود استفاده شده است. همچنین به تجربه حاصل شده است که طراحی خانه ها در زیر زمین به بسیاری از نیازها و مشکلات مربوط به آب و هوا از جمله حفاظت در مقابل باد، کنترل حرارتی مصالح، حفاظت در مقابل شرایط غیر عادی نظیر آتشسوزی، پایداری در مقابل اثر رطوبت بر مواد و مصالح، طوفان و صداهای شدید پاسخگو میباشد. در این مقاله سعی شده با نگاهی به تاریخچه شکلگیری سرپناه در طول تاریخ، اصول توسعه پایدار و معماری پایدار، انواع خانه های زمین پناه و مزایا و معایب آنها معرفی گردد و با مقایسه تطبیقی ارکان توسعه پایدار با الگوی خانه های زمینپناه، این گونه از معماری خاکپناه به عنوان الگوی برای طراحان شهری برای ساخت شهرهای مدرن امروزی پیشنهاد گردد. روش تحقیق در این مقاله تفسیری-تاریخی و مقایسهای است که در آن، با توجه به نمونههای موردی خانههای زمین پناه سنتی ساخته شده در ایران و دیگر نقاط دنیا سعی در بازشناسی الگوهای مناسب برای دستیابی به عوامل غنی معماری پایدار در این نوع از معماری و قابلیت تعمیم آن به شهرسازی پایدار امروز شده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که خانه های دستکند از بهترین نمونه های معماری پایدار در جهان هستند که به صورت طبیعی شکل گرفته اند و عامل جرم حرارتی خاک موجب تاخیر زمانی در انتقال حرارت، عملکرد حرارتی مناسب و محافظت در مقابل دشمنان بوده است. بنابراین با لحاظ نمودن این معیارها، میتوان الگوی معماری خانه های زمین پناه را برای شهرسازی پایدار امروز پیشنهاد داد.

کلیدواژه ها:

معماری پایدار ، شهرسازی پایدار ، خانه های زمین پناه ، انرژی زمین گرمایی