مسئولیت مدنی عوامل تسریع و یا تشدید کننده وقوع خسارت در حالت اجتماع سبب و مباشر

یکی از موضوعات مطروحه در فقه اسلامی و حقوق موضوعه کشورها اجتماع دو یا چند عامل در ورود خسارت است.تحت این عنواناز اجتماع چند مباشر ،اجتماع اسباب و اجتماع سبب و مباشر سخن به میان می آید. بحث عامل تسریع کننده و یا تشدید کننده وقوعخسارت در یکی از همین حالات صورت می گیرد.غالبا این اسباب هستند که سبب تسریع و یا تشدید کننده وقوع خسارت را ایجاد می کنند. به طوری که بحث ناظر به تعیین مسئولیتیکی از عواملی است که نقش اصلی در وقوع خسارت ندارند و صرفا سبب تشدید و یا تسریع وقوع خسارت می شوند .در مورد ضماناجتماع اسباب و اجتماع سبب و مباشر در فقه امامیه،اختلاف نظر وجود دارد و نظر مشهور فقهای امامیه دراجتماع چند سبب،در تعددعرضی اسباب ،نظریه تساوی و در تعدد طولی اسباب، نظریه سبب مقدم در تاثیر پذیرفته اند؛ و درمورد قاعده کلی اجتماع سبب ومباشرنیز ، ضمان بر عهده مباشر است؛و در توجیه مسئولیت ،مباشر را به عنوان عامل نزدیک و بی واسطه و مؤثرترین عامل ،در ورودخسارت می شناسند. در حقوق موضوعه ایران در ماده 332 قانون مدنی و 334 تا 337 قانون مجازات سابق به تاسی از فقهای امامیه نیزحکم اجتماع اسباب و اجتماع سبب و مباشر را مشخص و بیان نموده اند .اما با تصویب قانون جدید مجازات،ضمن پذیرش قاعدهانتساب عرفی ضرر به عمل مرتکب بر خلاف نظر مشهور فقها و نیز قانون مجازات سابق در اجتماع اسباب به نحو عرضی و اجتماعسبب و مباشر حکم داده اند . اما متاسفانه در مورد اجتماع اسباب در حالت طولی با وجود مخالفان زیاد،هنوز از همان مسئولیت سببمقدم درتاثیر تبعیت کرده اند. درتوجیه مسئولیت سببی که در حالت اجتماع اسباب و در حالت کلی اجتماع سبب و مباشر، به طور جزءباعث تسریع و یا تشدید وقوع خسارت می شود می توان به این مواد و نیز از مفهوم مدرن رابطه سببیت که ترکیبی از قانون سببیت وقانون احتمالات است ،استناد کرد.در مفهوم جدید از سببیت ، سعی شده با توسعه در مفهوم آن ، تفسیری ارائه گردد که شامل اسبابی کهصرفاً تکمیل یا تسریع کننده زیان نهایی می باشند و وجود آنها شرط ضروری وقوع زیان نیست نیز بشود.

کلیدواژه ها:

سبب ، مباشر ، اجتماع سبب و مباشر ، مسئولیت مدنی