تحلیل نظریه رفاه و خیر به عنوان مبنای مسئولیت مدنی در حقوق ایران

مسئولیت مدنی یکی از بخش های مهم حقوق مدنی است که در عصر جدید اهمیت روزافزون یافته است. حقوقدانان درزمینه ی مبنای مسئولیت مدنی نظریات مختلفی را مطرح کرده اند؛ هر چند در هیچ کشوری یکی از نظریات به طور کامل و درهمه ی موارد پذیرفته نشده است . یکی ازاین نظریات مطرح شده از سوی حقوقدانان تحلیل اقتصادی مسئولیت مدنی است.تحلیل اقتصادی حقوق رویکردی نوین در علم حقوق است که از اوایل دهه 1960 میلادی شکل گرفت.این نگرش در تمامیشعب حقوق از جمله حقوق مسئولیت مدنی اثر گذار بوده و در پی برقراری نظام جبران خسارت بر شالوده اصولی است که میزانهزینه های ناشی از بروز خسارت را به حداقل برساند . هدف تحلیل اقتصادی مسئولیت مدنی ، همانند تحلیل اقتصادی حقوق ،تامین کارای اقتصادی است به منظور نیل به این هدف ، نظام جبران خسارت باید برمبنای آن دسته از قواعد ماهوی مربوط بهمسئولیت بنا شود که انگیزه لازم را در میان زیان زنندگان و متضررین بالقوه ، جهت رعایت اقدامات احتیاطی به منظور پیشگیری ازبروز خسارت ایجاد نموده.مسئولیت مدنی به شیوه های گوناگونی مانند : درونی کردن هزینه های خارجی ، بازدارندگی اقتصادی وتوزیع ضرر می تواند کارایی اقتصادی را محقق سازد. در فقه و حقوق ایران بسیاری از اصول اقتصاد خرد و کلان با نظام اقتصادیمبتنی بر مکتب اسلام ناسازگاری ندارد بنابراین می توان با استنباط از منابع حقوق اسلام و در زمینه احکام مربوط به معاملاتمی توان حکم را تغییر داد و ملاحظات اقتصادی را در نظر گرفت .درحقوق کنونی مسولیت مدنی رفته رفته تدبیر به جای اصلسنتی تقصیرمی نشیند .در نتیجه نگرش اقتصادی به مسئولیت مدنی که در پی خوشبختی و سعادت جامعه است از گیرایی خاصیبرخوردار است و روز به روز بر اهمیت آن افزوده می شود.نویسنده در این پژوهش در ابتدا سعی کرده است در فصل اول آن تحلیل نگرش اقتصادی به مسولیت مدنی را از دیدگاهمتفکران غرب، تبیین و سپس در فصل دوم آن موضع فقه و حقوق ایران را نسبت به این نگرش مورد بررسی قرار دهد.

کلیدواژه ها:

رفاه اجتماعی ، مسولیت مدنی ، نگرش اقتصادی به مسئولیت مدنی ، کارایی اقتصادی ، مطلوبیت