برآورد نحوه تغییرات پیچان رودها با استفاده از تصاویرماهواره لندست مطالعه موردی: رودخانه زاینده رود در پایین دست سد زاینده رود

از مباحث کلیدی و عمده در علم مهندسی و مدیریت رودخانهْ موضوع مورفولوژی کانالهای رودخانهای است که به کمک آن میتوان به مجموعه اطلاعات مفیدی در باره شکل هندسی، فرم بستر، پروفیل طولی، مقاطع عرضی، و تغییر شکل و مکان آنها در طول زمان دست یافت . خصوصیات مورفولوژیک رودخانهها به واسطه ویژگی پویای آنها، همواره دچار تغییر هستند و این تغییرات میتوانند بر مستحدثاتی که روی رودخانهها و یا حاشیه آنها ساخته میشوند، اثر منفی بگذارند. مجموعهای از عوامل مانند شیب آبراهه، دبی جریان، مشخصات مصالح بستر و کنارهها و فرکانس و شدت سیلابها مورفولوژی رودخانه را در بعد مکان و زمان تعیین میکند. در همین راستا، لئوپولد و ولمن 1 رودخانهها را از نظر ساختار مورفولوژیک به سه دسته مستقیم، مئاندری پیچان رود ( و چند شاخه )شریانی تقسیمبندی کردند. در این بین، الگوی پیچان رود به دلیل فراوانی آن در طبیعت، بیشترین توجه را به خود جلب کرده است. تورن 2 به لزوم مطالعه رفتار مورفولوژیک رودخانههای بزرگ پرداخته و یک چارچوب مطالعاتی در این زمینه ارائه نموده که تأکید آن بر پایش منظم مورفولوژی رودخانه با استفاده از روشهای نوین میباشد. برای رودخانههای بزرگ، پایش منظم الگوهای آبراههای و تحلیل تغییرات زمانی پارامترهای هندسی بسیار دشوار است. در سالهای اخیر، تکنیک سنجش از دور (RS) با قابلیتهای خاص خود برای تهیه تصاویر تکراری در وسعت گسترده، امکان پایش تغییرات زمانی رودخانه- ها را فراهم آورده و در کنار آن سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS پردازش آنها را تسهیل و تسریع ساخته است . در بسیاری از مناطق جهان، پژوهشهای فراوانی روی پدیده مئاندری شدن رودخانهها انجام شده و بیش از 03 نظریه در باره روند مئاندری شدن آنها بیان شده است . اما به دلیل پیچیدگی فرایندهای متفاوت حاکم بر پدیده مئاندری شدن که ناشی از تفاوت در ویژگیهای زمین شناسی، خاک شناسی، مورفولوژیک، هیدرولوژیک، هیدرولیکی، پوشش گیاهی، اقلیمی، فیزیوگرافی و بسیاری از عوامل شناخته شده یا ناشناخته دیگر است و همچنین به دلیل تفاوت و تغییر شرایط از رودخانهای به رودخانه دیگر، کاربرد نتایج ارائه شده با محدودی های جدی روبرو شده است