حاشیه نشینی و اسکان غیر رسمی مطالعه موردی: شیر آباد زاهدان

اسکان غیر رسمی، پدیده ای است نابهنجار، که نسبت به بافت متداول شهر مشاهده می شود . این پدیده، تجلی فقدان برآوردهشدن نیاز مسکن و سرپناه اقشار کم درآمدی است که در فضای رسمی و برنامه ریزی شده شهر جایی ندارند و در فرار ازمحدودیت های قانونی خارج از توان خود، به برپایی سکونتگاه های نابسامان در حاشیه شهر، به امید آن که به فرصت هایشغلی با درآمد مستمر شهری دسترسی پیدا نمایند، می پردازند و شامل افراد و خانوارهایی می شوند که در محدوده یفیزیکی و اقتصادی شهر زندگی می کنند ولی هنوز جذب نظام شهری نشده و از بسیاری جهات با بافت اصلی شهر تفاوتدارند . به عبارتی از نظر اشتغال، سکونت، بهداشت، خدمات عمومی و تسهیلات زیر بنایی شهری در شرایطی نامطلوب به سرمی برند . ناحیه شیر آباد زاهدان نمونه ی کاملی از این نوع سکونتگاه هاست . تحلیل داده های تحقیق نشان می دهد که در بهوجود آوردن پدیده ی اسکان غیر رسمی در شیرآباد، عواملی از جمله مهاجرپذیری بالای شهر زاهدان و اسکان تعداد زیادیاز مهاجران تهیدست در این ناحیه که عمدتاً ناشی از اقتصاد سیاسی فضاست مؤثر می باشد . به علاوه این پدیده به نوبه خود،پیامدهای کالبدی و اجتماعی - اقتصادی بسیار نامطلوبی را در ناحیه شیرآباد ایجاد کرده است . بدین ترتیب که 89 درصدساکنان شیرآباد را مهاجران تشکیل می دهند و تقریباً تمامی آن ها افراد و خانوارهای فقیر روستایی هستند . نرخ بالای زاد وولد، بالا بوده بعد خانوار، جوان جمعیت، بی سوادی و کم سوادی، بیکاری، درآمد ناچیز، پرداختن به انواع مشاغل کاذب ازیک طرف و وضعیت اسفبار محیط فیزیکی مانند مسکن نامناسب، فقدان بهداشت، فقدان تأسیسات و تجهیزات زیر بنایی وخدمات شهری، از سویی دیگر آلودگی چشم انداز از یک ناحیه ی شهری (شیرآباد) را به نمایش می گذارند.

کلیدواژه ها:

اسکان غیر رسمی ، شیرآباد ، پیامدها ، توانمند سازی