ارزیابی وضعیت تنوع زیستی کشاورزی و اثرات متقابل آن با فاکتورهای اجتماعی- اقتصادی؛ مطالعه موردی منطقه حفاظت شده قلاجه

تنوع زیستی کشاورزی به عنوان بخشی از تنوع زیستی جهان که اساس و پایه امنیت غذایی است، در خطر فرسایش قرار دارد. توسعه مناطق حفاظت شده و تأکید بر اهمیت آنها می تواند در حفاظت گونه ها و اکوسیستم های متنوع و استفاده پایدار از منابع زیستی مؤثر واقع شود. بدین منظور مطالعه ای جهت ارزیابی تنوع زیستی کشاورزی و اثرات متقابل آن با وضعیت اجتماعی-اقتصادی خانوارهای مستقر در منطقه حفاظت شده قلاجه، واقع در استان های کرمانشاه و ایلام، انجام شد. شاخص های تنوع زیستی محاسبه وسپس با روستاهای حاشیه خارجی منطقه حفاظت شده مقایسه شدند. متوسط غنای گونه ای روستاهای منطقه 31/2 و دامنه تغییرات شاخص تنوع شانون-وینر از 06/1 تا 56/2 برآورد شد. متوسط شاخص غالبیت منطقه 39/0 بود که حاکی از روند فزاینده گرایش به تک کشتی در میان کشاورزان منطقه است. آزمون تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که دو فاکتور میزان درآمد سالانه از بخش های باغداری و زراعت، به طور معنی داری بر غنای گونه ای گیاهان کشاورزی منطقه مؤثرند. بررسی تشابهات روستاهای داخل منطقه حفاظت شده و روستاهای خارج از آن بوسیله شاخص تشابه سورنسون صورت گرفت؛ که در آن روستا های داخل منطقه حفاظت شده، به طورنسبی شباهت های بیشتری از لحاظ تنوع زیستی گیاهان کشاورزی نشان دادند.

کلیدواژه ها:

امنیت غذایی ، تنوع زیستی کشاورزی ، شاخص های تنوع زیستی ، فاکتور های اجتماعی-اقتصادی