ارزیابی تنش خشکی بر برخی ویژگی های بیوشیمیایی ارقام گندم

مطالعه واکنش های بیوشیمیایی ارقام مختلف گندم به خشکی می تواند به شناسایی عوامل موثر در مقاومت به این تنش کمک کند. به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر ویژگی های بیوشیمیایی ارقام گندم در شرایط کم آبیاری، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار با استفاده از پنج رژیم آبیاری: I1) تیمارشاهد: آبیاری در مراحل پنجه زنی (29Z=)، ساقه (39Z=)، غلاف(49 Z=)، سنبله (59Z=)، گلدهی (69Z=) و پر شدن دانه (77Z=) ;I2) عدم آبیاری در مرحله پنجه زنی وآبیاری در سایر مراحل رشد;I3) عدم آبیاری در مراحل پنجه زنی، سنبله و پرشدن دانه وآبیاری در سایر مراحل رشد;I4) عدم آبیاری در مراحل سنبله وگلدهی وآبیاری در سایر مراحل رشد و (I5 آبیاری در مرحله پنجه زنی و عدم آبیاری در سایر مراحل رشد(تیمار با تنش شدید) و چهار رقم گندم چمران، هامون، هیرمند و شیراز درمرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سیستان اجرا شد. نتایج نشان داد تنش خشکی سبب افزایش محتوای پرولین و هیدرات های کربن محلول برگ در ارقام گندم گردید. تجمع پرولین در تیمار شاهد در مراحل مختلف رشد کم تر از تیمارهای تنش بود. تنش موجب کاهش مقدار کلروفیل a، b و کلروفیل کل برگ شد و بیشترین محتوای رنگیزه های کلروفیلی در مرحله گلدهی مشاهده شد. رقم چمران با میانگین 2902 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه، کمترین مقادیر پرولین و هیدرات کربن و بیشترین غلظت کلروفیل را در بین ارقام در رژیم های آبیاری داشت که دلیل عمده بالا بودن عملکرد این رقم صرف کمتر مواداسیمیلاتی در مقابله در شرایط تنش است. رقم هیرمند توانایی بالاتر در تجمع مواد اسمولیتی به ویژه هیدرات های محلول و پرولین نسبت به سایر ارقام نشان داد. از نتایج این پژوهش می توان نتیجه گیری کرد، که تنظیم اسمزی یک مکانیسم مهم تحت تنش خشکی می باشد و پرولین، هیدرات های کربن محلول نقش کلیدی از این جهت بازی می کنند.

کلیدواژه ها:

تنش خشکی ، پرولین ، کربوهیدرات های محلول ، کلروفیل ، گندم