مطالعه بافت شناسی مراحل تکامل لاروی غدد ضمیمه گوارشی بچه تاس ماهی ایرانی از زمان تفریخ تا رهاسازی

هدف: بررسی وضعیت غدد کبدی و پانکراس در مراحل مختلف رشد و نحوه شکل گیری و تکامل این غدد در نمونه های لاروی و بچه تاس ماهیان ایرانی از اولین روز تفریخ تا دوماهگی. طرح: مطالعه توصیفی. حیوانات: تعداد هشتاد نمونه از لارو و بچه تاس ماهیان ایرانی. روش: جمع آوری نمونه ها از لاروهای یک روزه تا 56 روزه و تثبیت در محلول بوئن و سپس انجام مراحل معمول بافت شناسی توسط دستگاه اتوتکنیکون. برشهای 6 میکرونی به روش هماتوکسیلین ائوزین و مالوری رنگ آمیزی و با میکروسکوپ نوری مطالعه گردیدند. تجزیه و تحلیل آماری: آمار توصیفی. ن تایج: در این مطالعه در روز اول نشانه ای از وجود کبد و پانکراس مشخص مشاهده نگردید، ولی تا روز پنجم نشانه هایی از شکل گیری کبد وجود داشته که یک پوشش سروزی نیز آن را در بر می گرفت. به علاوه پانکراس بصورت غده ای ساده در مجاورت کبد مشاهده شده که تنها شامل بخش برون ریز آن یعنی آسینی های سروزی بود. تا روز شانزدهم واکوئول های فراوانی در هپاتوسیت ها مشاهده گردید که از این پس از میزان آنها کاسته شده و ذخایر گلیکوژنی فراوانی حضور داشتند. در پانکراس تا سن 25 روزگی آثاری از جزایر لانگرهانس مربوط به بخش درون ریز نیز مشاهده شده که همراه با توسعه عروق خونی در این غده بود. از سن 32 تا 56 روزگی علاوه بر افزایش حجم کبد و توسعه سینوزوئیدها و فضاهای باب، ک ماکان بخش اعظم پانکراس را آسینی های ترشحی با گرانول های زیموژن تشکیل می داد.نتیجه گیری: در این گونه از تاس ماهیان مانند ماهیهای استخوانی، کبد و پانکراس اندامهای ساه ای می باشند که در اوایل دوران زندگی به وجود می آیند. به ع لاوه غدد مزبور شباهت زیادی به اندامهای فوق در سایر گونه های ماهیان و حتی پستانداران دارند. بافت کبدی در قره برون از روز پنجم به عنوان یک عضور م ستقل در بخش قدامی روده ها مشاهده گردید. تا روز شانزدهم میزان واکوئول های چربی در کبد بیشتر بوده و پس از آن کاهش آنها و افزایش ذخایر گلیکوژنی مشهود بود که به دلیل کاهش احتیاجات چربی و افزایش فعالیت عملی کبد می باشد به علاوه بتدریج بر وسعت سینوزوئیدها و فضاهای باب افزوده می گردید. پانکراس در ابتدا تنها دارای بخش برون ریز بوده ولی از روی 32 به بعد بخش درون ریز یا جزایر لانگرهانس توسعه یافته و تا روز 56 بر وسعت پانکراس افزوده می گردد. رشد و تکامل تدریجی غدد ضمیمه متناسب با نیازهای تغذیه ای آنها می باشد. بویژه در مراحل نهایی تکاملی خود در متابولیسم پروتئینها، چربیها و کربوهیدراتها نقش اساسی را دارند. مجله دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، (1382)، دوره 58، شماره 4، 345-341.

کلیدواژه ها:

کبد ، پانکراس ، بچه تاس ماهی ایرانی