شهر را فرهنگ می سازد نه اقلیم! نمونه موردی: بندر بوشهر

اگر از شالوده های گنگ شهرهای باستانی ایران، مثل شهر سوخته، بگذریم و شواهد به جا مانده از آنها را کافی برای ترسیم ساختار و کالبد شهر ایرانی ندانیم، می توانیم به نادر نمونه هایی چون سیراف دوره اسلامی(سده های سوم تا پنجم) اشاره کنیم که ساختار بخشی از محله های آن را تقریبا کامل و خوانا می توانیم در سایت تاریخی « خانه های اعیانی » ببینیم. از همین شواهد تاریخی، تا شهرهای امروز ایران تبلور روشن فرهنگ و رسومات فرهنگی در سیما و منظر شهری، و حتی ساختار و استخوان بندی آن کاملا روشن است. میتوان، با تاکید، این گزاره را مطرح کرد که سیما و حتی ساختار شهر را فرهنگ حاکم می سازد نه اقلیم یا دیگر شرایط. اقلیم در ذیل مقوله فرهنگ خود را می نمایاند. در این نوشته، با استناد به شهرتاریخی بوشهر، که هنوز مردم در آنجا زندگی می کنند، تاثیرات مشخص و روشن فرهنگ بر منظر و سیمای شهر را تحلیل می کنیم. در این واکاوی، ساختار شهر و سیمای شهر را در تطور تاریخی و معاصر آن شناسایی می کنیم. مستندات تصویری و عینی از شهرهای دیگر کشورمان، چون سمنان، تهران، بندر گز، اشکورات و غیره، پشتیبان تحلیل بنیادی سیما و ساختار بوشهر، ذیل گزاره «تبلور فرهنگ در سیما و منظر شهر» خواهدبود. روش تحقیق، بر اساس مطالعات میدانی است که حاصل مطالعات مستمر و شخصی نویسنده در دوره زمانی هفت ساله، بصورت آکادمیک و شهودی است. از مطالعات کتابخانه ای هم بهره گرفته شده. دیگر شواهد هم مستند به تجربه و مشاهدات شخصی اوست. در این نوشته، با استناد به شواهد معتبر تاریخی و اجتماعی، کالبد و سیمای شهر بوشهر تحلیل و بستر و بنیان فرهنگی آنها واکاوی شده است. هدف نوشته آن است که نگاه ساده انگارانه «دیکته اقلیم بر معماری و شهر» را به چالش بکشد.

کلیدواژه ها:

بوشهر ، فرهنگ ، اقلیم ، سیراف ، سیما و منظر شهری