امکان سنجی توسعه خوشه کسب و کار مطالعه موردی خوشه ادوات کشاورزی استان خوزستان

امروزه یکی از راهکارهای بهبود کسب و کار و تقویت مزیت های نسبی هر منطقه ، توجه به بحث خوشه های صنعتی و لزوم انجام پروژه های توسعه خوشه ای می باشد. در واقع این پروژه ها به نوعی به روزآوری زنجیره ارتباطی و رسم شکل نوین خوشه متناسب با موقعیت و شرایط جدید کسب و کار است. در این مقاله که بر اساس ضوابط سازمان یونیدو و همکاری شرکت شهرک های صنعتی استان خوزستان با عنوان امکان سنجی توسعه خوشه کسب و کار ( مطالعه موردی خوشه ادوات کشاورزی استان خوزستان ) انجام شده است ضمن بیان اهمیت والزامات توسعه خوشه های صنعتی ، مدل مفهومی برنامه ریزی استراتژیک خوشه معرفی شده است. پس از مطالعه روند خوشه و تجزیه و تحلیل شرایط محیطی و نقاط تاثیر گذار بر روند کسب و کار ، نقشه خوشه در وضعیت مطلوب رسم و راهکارهای کارکردی و ساختاری جهت رسیدن به وضعیت مطلوب تشریح گردیده است. با توجه به ابعاد چهارگانه مفهومی خوشه های صنعتی( تمرکز جغرافیایی ، گرایش کسب وکار ، تکمیل کنندگی و فرصت و تهدید مشترک ) و انطباق شرایط کسب و کار ادوات کشاورزی استان خوزستان با این ابعاد ، رویکرد توسعه خوشه ای جهت ساماندهی و پویایی فعالیت های این صنعت اتخاذ و مبنای مداخله توسعه ای قرار گرفته است. از مهمترین چالش های خوشه قبل از مداخله می توان به مشکل دسترسی به مواد اولیه از نظر کیفیت و قیمت ، شکننده بودن روابط اجتماعی و عدم اعتماد میان ذینفعان خوشه و عدم پشتیبانی نهادهای مربوطه می باشد که بر اساس نتایج مدل مفهومی برنامه ریزی استراتژیک خوشه ، چهار استراتژی کلیدی برای توسعه خوشه اتخاذ و راهکارهای آن ها تعیین گردید. اولویت و اثربخشی استراتژی ها بر اساس تجزیه و تحلیل اطلاعات کسب شده به این ترتیب می باشد : 1- استراتژی توسعه پس رو . 2- استراتژی تعمیق بازار. 3- استراتژی همکاری مشترک. 4- استراتژی نوآوری. مقایسه ساختارکلی خوشه در دو وضعیت قبل و بعد از مداخله، نشان می دهد که نه تنها تعداد واحدهای تولیدی و بخش های مرتبط با کسب و کار خوشه افزایش یافته بلکه قدرت رقابت پذیری آن نیز تا حد زیادی افزایش یافته و از انسجام و کارایی بهتری برخوردار شده است.

کلیدواژه ها:

صنایع کوچک ، خوشه صنعتی ، مدل توسعه خوشه ای ، نقشه خوشه