کاربرد آنالیز مسیر جهت تجلیل عملکرد کنجد(Sesamum indicum L)

هرچند آزمایش های مختلف جنبه های بسیاری از تاثیر کودها بر عملکرد و اجزای عملکرد کنجد را روشن کرده اما اثرات مستقیم و غیر مستقیم هر کدام از این اجزاء بر عملکرد دانه کنجد هنوز کاملا شناخته شده نیست . به منظور تعیین اثرات مستقیم وغیر مستقیم اجزای عملکرد کنجد بر عملکرد دانه این محصول آزمایشی مزرعه ای در قالب طرح کرت های کامل تصادفی با سه تکرار و ده تیمار شامل کودهای زیستی تتروکسین، بیوفسفر، بیوسولفور، ترکیب دوگانه و سه گانه زیستی و اروه، سوپر فسفات تریپل و ترکیب دوگانه و سه گانه (به همراه گوگرد عنصری) و شاهد انجام شد. نتایج حاصل از این آزمایش حاکی از همبستگی مثبت و معنی دار کلیه اجزای عملکرد کنجد به جز وزن هزار دانه بر عملکرد دانه بود. آنالیز مسیر نشان داد که تعداد کپسول در بوته بیشترین (0/651) و طول ساقه کمترین (0/018) اثر مستقیم را بر عملکرد دانه داشت. همچنین زیست توده در واحد سطح که حائز بیشترین ضریب همبستگی (0/97) و ضریب تبیین (0/94) با عملکرد دانه بود بیشترین اثر خود بر عملکرد را از طریق اثر غیر مستقیم خود بر عملکرد با اثر گذاری بر تعداد کپسول در بوته (0/262) اختلاف کمی با اثرات مستقیم تعداد دانه در کپسول (0/236) و زیست توده در واحد سطح (0/266) داشت و اثرات غیر مستقیم آن بر طول ساقه، تعداد کپسول در بوته و تعداد دانه در کپسول منفی بود. بنابراین با توجه به یافته های این پژوهش به نظر می رسد اقدامات مدیریتی و اصلاحی که منجر به افزایش تعداد کپسول در بوته می شوند بایستی مورد توجه تولید کنندگان کنجد و متخصصان اصلاح نباتات قرار گیرند.

کلیدواژه ها:

اثر غیر مستقیم ، اثر مستقیم ، دیاگرام آنالیز مسیر ، ضرایب مسیر ، همبستگی ساده