اثر تنش کم آبی بر عملکرد دانه و برخی صفات فیزیولوژیک در ژنوتیپ های جو

به منظور بررسی اثر تنش کم آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه سه ژنوتیپ جو و تعیین صفات موثر بر عملکرد دانه تحت شرایط نرمال و تنش، آزمایشی به صورت یک طرح کرت های خرد شده در پایه بلوک های کامل تصادفی انجام شد . کرت های اصلی شامل سه سطح آبیاری جبران 100% ، 75% و 50% تبخیر و تعرق گیاه در طول دوره رشد و فاکتور فرعی شامل سه ژنوتیپ جو (رقم اصلاح شده ماکویی بهمراه دو لاین امید بخش bahtim7DI/79-W40762 و walfadjre/WI-2291 ) بود. نتایج نشان داد که تحت شرایط مزرعه تیپ های مورد بررسی به لحاظ اکثر صفات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی تحت تاثیر میزان آب مصرفی قرار گرفتند . در میان سه سطح آبیاری از نظر عملکرد دانه، اختلاف بین دو سطح 100 و 75 درصد و نیز 75 و 50 درصد معن یدار نبود درحالیکه اختلاف آماری میان دو تیمار آبیاری 100 و 50 درصد از نظر عملکرد دانه (میانگین ارقام ) معنی دار شد . تجزیه علیت عملکرد دانه نشان داد که در شرایط تنش، صفات تاثیرگذار بر عملکرد، تفاوت محسوسی با شرایط نرمال داشت و صفاتی همچون نسبت تعداد پنجه بارور به کل پنجه ها، ارتفاع گیاه، تعداد دانه در سنبله اصلی، راندمان مصرف آب و نیز بازدهی تبخیر و تعرق، در مدل نهایی رگرسیونی عملکرد دانه قرار گرفتند. در بین صفات مذکور ارتفاع بوته دارای ضریب منفی بود. قرار گرفتن راندمان مصرف آب در معادله رگرسیون، که در شرایط نرمال در معادله قرار نداشت، بیانگر اثر مهم این صفت در شرایط بروز تنش خشکی و لزوم مورد توجه قرار دادن آن در برنامه های اصلاحی برای انتخاب ارقام مناسب برای شرایط خشک است.

کلیدواژه ها:

جو ، تنش کم آبی ، اجزای عملکرد و تجزیه علیت