تأثیر تنش کم آبی، ازدیاد دی اکسید کربن و تابش فرابنفش بر عملکرد و اجزای عملکرد و برخی صفات فیزیولوژیک گندم نان

خشکی، تابش فرابنفش و افزایش غلظت دی اکسید کربن سه فاکتور عمده محیطی هستند که آینده غذایی بشر را تحت تأثیر قرار خواهند داد . هدف از پژوهش حاضر ، بررسی عملکرد ، اجزای عملکرد دانه و برخی صفات فیزیولوژیک گندم نان (رقم پیش تاز) تحت تأثیر سطوح مختلف دی اکسید کربن( 400 و 900 میکرو لیتر بر لیتر هو ا)، تابش فرابنفش (B، C و UV-A) و کمبود آب آبیاری (به میزان 60 ٪ ظرفیت مزرعه) بود. نتایج نشان داد که کاهش طول موج تابش فرابنفش و تنش خشکی موجب کاهش ارتفاع گیاه ، محتوای نسبی آب ، درصد کلروف یل، ماکزیمم بازده کوانتومی فتوسیستم II ، و سطح ویژه ی برگ پرچم، تعداد پنجه بارور، تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و در نهایت عملکرد دانه ی رقم پیشتاز گردید و میزان پرولین برگ پرچم را افزایش داد . افزایش غلظت دی اکسید کربن منجر به افزایش ارتفاع بوته ، سطح ویژه و کلروفیل برگ پرچم و کاهش محتوی نسبی آب برگ (در سال دوم )، نسبت تغییرات به ماکزیمم فلورسانس برگ ، تعداد پنجه ی بارور ، تعداد دانه در سنبله و عملکرد دانه (به میزان 8/1% ) گردید . کاهش طول موج تابش فرابنفش همراه با افزایش غلظت گاز د ی اکسید کربن یا با کمبود آب درصد کلروفیل برگ و درنتیجه میزان عملکرد دانه ، تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبله در متر مربع گندم نان را کاهش داد . در کل می توان چنین نتیجه گرفت که در آینده چنانچه تغییری در محیط زیست جهانی مشابه آنچه در این پژوهش شبیه سازی گردید رخ دهد ممکن است میزان عملکرد و تولید گندم تحت تاثیر منفی تغییرات محیط زیست قرار بگیرد.

کلیدواژه ها:

تابش فرابنفش ، تنش کم آبی ، دی اکسید کربن ، گندم نان و عملکرد