بررسی تغییرات کمی و کیفیت ظهور باندهای پروتئینی در برگ ذرت (Zea mays L.) در مرحله رویشی تحت شرایط تنش کمبود آب و نیتروژن

یکی از چالش های اصلی در تلاش جهت رسیدن به تولید پایدار محصولات کشاورزی، تنش های محیطی می باشند که در این میان تنش خشکی ناشی از کمبود آب و رابطه آن با نیتروژن قابل دسترس در خاک از مهم ترین عوامل محدود کننده رشد و نمو می تواند محسوب گردد . هدف این آزمایش ، بررسی اثرات تنش آبی به صورت قطع آبیاری و اثر متقابل آن با کاهش میزان نیترو ژن موجود در خا ک ر وی مراحل اولیه رشد رویشی ذرت است . یک آزمایش گلدانی در شرایط گلخآنه ای در بهار سال ١٣٨٢ در دانش کده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس به اجرا در آمد . در این مطالعه تیمار تنش آبی در سه سطح شامل سطوح قطع آبیاری تا مرحله نزدیک به نقطه پژمردگی در مراحل رشد رویشی ٤ و ٨ برگی به همراه تیمار شاهد (بدون تنش ) در قالب کرت های اصلی و تیمار نیترو ژن در دو سطح نیترو ژن کامل ( ٩٠ میلی گرم بر کیلوگرم خاک) و کمبود نیترو ژن ( ٤٥ میلی گرم بر کیلوگرم خا ک) همراه با دو رقم ذرت هیبرید S. C 647 و T. C 647 به عنوان کرت های فرعی در گلدانه ای پلاست یکی در ٣ تکرار و به صورت یک طرح اسپلیت فا کتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی اعمال گردید . نتایج حاصل نشان داد که تنش کم آبی و کمبود نیترو ژن موجب کاهش معنی دار پروتئین های محلول در برگ ارقام آزمایشی در مراحل ٤ و ٨ برگی شده بود، اما اختلاف قابل ملاحظه ای در این خصوص در بین ارقام دیده نشد . در بررسی ژل های حاصل از ا لکتروفورز پروتئین های محلول در مرحله ٤ برگی، باند های پروتئینی با وزن ملکولی 101، 86/2 و 52/5 کیلو دالتن در کلیه سطوح تیمار تنشی نسبت به تیمار شاهد حذف و یا تحلیل رفته بود . همچنین در مرحله ٨ برگی، باند های پروتئینی با وزن ملکولی 62، 50 و 36 کیلو دالتن در سطوح تیمار تنشی نسبت به شاهد حذف و یا تحلیل رفته و در مقابل باند پروتئینی با وزن ملکولی 6/5 کیلو دالتن ظهور یافته بود . بین ارقام آزمایشی در بعضی از باند های پر وتئینی، تفاوت غلظت هم وجود داشت . در این آزمایش اثرات توام رقم * کم آبی * نیترو ژن معنی دار نگردید . به طور کلی تنش کم آبی در ارقام ذرت موجب کاهش پروتئین های محلول در برگ ها شده و تغییرات نیترو ژن قابل دسترس باعث تشدید آن گردید، همچنین رقم T. C 647 عکس العمل بیشتری نسبت به تغییرات حاصل از تیمار ها نشان داد.

کلیدواژه ها:

الکتروفورز ، پروتئین محلول ، تنش کم آبی ، ذرت ( .Zea mays L) ، نیتروژن