بررسی چالش ریزگردهای خاورمیانه با بکارگیری روش ترکیبی FAHP-SWOT (مطالعه موردی: استان خوزستان)

گرد و غبار یا ریزگرد (Dust smart , Haze) به ذراتی بسیارکوچک و سبک سیلتی و رسی یا ماسه ای گفته می شود که در اثر بیابانزایی و فرسایش بادی توسط باد تا مسافت بسیار طولانی جابجا و منتقل می یابند و طوفان خاک عبارت است از بادی که مخصوص نواحی خشک و نیمه خشک بوده و بر اثر وزش آن ابر متراکمی از گرد و غبار در فضا ایجاد شود. ریزگردها به عنوان یکی از مهمترین اشکال آلودگی های جوی از ابعاد مختلف مورد توجه محققان گرفته شده است. پدیده گرد و غبار رویدادی طبیعی است و در بخش هایی از جهان که دارای مناطق خشک و بیابانی وسیع هستند ایجاد می شود در سال های اخیر در مناطق خشک و نیمه خشک جهان که از میانگین بارش کمی برخوردار هستند. پدیده گرد و غبار بطور جدی و نگران کننده می باشد. بروز پدیده گرد و غبار علاوه بر اثرات اجتماعی و سلامت جامعه بر روی تولیدات بخش کشاورزی و اقتصاد نیز تاثیرگذار است. همچنین بروز پدیده گرد و غبار موجب کاهش فعالیتهای حیاتی و درنتیجه پایین آمدن قدرت دفاعی گیاه در برابر آفات و بیماریهای می شود، علاوه بر این آفاتی نظیر کنه با افزایش دمای هوا به شدت طغیان می نمایند . یکی از روش های جدید جهت تعیین منشأ و ارزیابی خصوصیات ذرات و تعیین شاخص های زیست محیطی، ژئوشیمی و کانی شناسی ذرات گرد و غبار است که در دنیا و ایران کمتر به آن پرداخته شده است.کانون های تولید کننده ی گرد وغبار در عراق، سوریه، عربستان سعودی، اردن، کویت و مناطق کمی از ایران و جنوب ترکیه به ترتیب از کانون های مهم و تاثیر گذار بر طوفان هایی هستند که بر مناطق جنوبی، جنوب غربی ایران تاثیر می گذارند. مناطق واقع در بین النهرین از مناطق عمده مشارکت کننده در تولید گرد و غبار هستند. بر اساس نتایج بدست آمده از تحلیل مدیریتی بررسی چالش ریزگردهای خاورمیانه با بکارگیری روش ترکیبیSWOT - FAHP انجام گرفته است، می بایست به این نکته اشاره نمود که تنظیم تفاهم نامه منطقه ای بین دولت های ایران - عراق - عربستان سعودی و کویت به منظور برنامه ریزی و استفاده از اعتبارات جهانی بیابان زدایی وابسته به سازمان ملل و کنوانسیون بین المللی بیابان زدایی بسیار ضروری و لازم الاجرا می باشد. بطوریکه با توجه به وسعت اراضی بیابانی جنوب کشور عراق که غالباً پهنه های رسی با خاک های دانه ریز هستند لازم است فعالیت های مشترک در مناطق بحرانی بیابان های جنوبی و نوار مرزی درون خاک عراق و به مرحله اجرا درآید

کلیدواژه ها:

ریز گرد ها ، توفان خاک ، تحلیل مدیریتی ، خاورمیانه ، ایران