مقایسه تطبیقی توزیع کاربری اراضی مناطق یک و پنج شهرداری شیراز با استفاده از مدل ضریب مکانی (LQ)

یکی از ابزراهای مهم برنامه ریزی در زمینه کاربری زمین، ارزیابی کاربری اراضی شهری و سرانه های کاربری زمین است که نقش اساس در تهیه طرحهای شهری و نحوه توزیع و تقسیم اراضی شهری دارد. اما مجموعه مطالعات و بررسی های انجام شده در این زمینه نشان می دهد که نظام برنامه ریزی سرانه ای در ایران، اصولاً با تنگناهای اساسی نظری و علمی روبروست. به همین دلیل مجموعه روشها و فنون تعیین سرانه های شهری، یا اصولاً از مفهوم برنامه ریزی کاربری زمین و جامع گری لازم بی بهره اند و یا پیش شرطهای لازم برای کاربرد دست آنها در طرحهای شهری ایران وجود ندارد. در واقع ابزار سرانه های اربری به دلیل خصلت کالبدی- کارکردی خود، بسیار ناتوان تر از آن است که بتواند به تنهایی به نیازهای برنامه ای و ابعاد حقوقی، اقتصادی و اجتماعی استفده از زمین و فضا پاسخ گوید، به همین دلیل در اغلب موارد تحقق پیدا نکرده است. این تحقیق بر آن است، مقایسه ای تطبیقی از منطقه 5 شهر شیراز به عنوان یک منطقه قدیمی در جنوب شهر با منطقه 1 به عنوان یک منطقه جدید تر و در حال توسعه در منتهی الیه شمال غربی شهر داشته باشد تا به هدف ارزیابی چگونگی توزیع کاربری اراضی و میزان سرانه کاربرهای مناطق 1 و 5 شهر شیراز و مقایسه تطبیقی توزیع کاربری اراضی این مناطق با میانگین شهر شیراز و استانداردهای دست یابد. این پژوهش با روش تحلیلی- مقایسه ای بر پایه روش تجربی شکل گرفته است. و پس از بررسی کمی و کیفی کاربری اراضی چگونگی جانمایی و توزیع فضایی آن در سطح شهر مورد بررسی قرار گرفته و با استفاده از روش مقایسه ای بر اساس استانداردهای ملی و میانگین کل هر کاربری در شهر شیراز با استفاده از م دل LQ در محیط Excel تحلیل و ارزیابی شده و نهایتاً مقایسه ای تطبیقی از وضعیت کاربری های اراضی شهری در این مناطق صورت گ رفته شده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که کاربری های اراضی شهری در هر دو منطقه از خط نرمال ضریب مکانی LQ فاصله گرفته و عدم تعادل در توزیع کاربری ها در هر دو منطقه مشاهده می شود و این عدم تعادل در برخی از کاربری ها مشهود تر می باشد.

کلیدواژه ها:

برنامه ریزی کاربری اراضی شهری ، سطوح و سرانه کاربری اراضی ، روش مقایسه ای ، مدل ضریب مکانی ، توزیع عادلانه کاربری اراضی