بررسی نقش و جایگاه سرمایه اجتماعی در ابعاد کالبدی- اجتماعی و توسعه محله (نمونه مورد مطالعه: محله اوچ دکان اردبیل)

طرح مسئله: به دلیل ماهیت چند بعدی و جنبه های مختلف مشکلات شهری، تأکید برنامه ریزی شهری بیش از هر زمان دیگری برای هر چه کارآمدتر شدن چگونگی گشودن مشکلات شهری به سطوح خرد و ابعاد ملموس زندگی شهری است. بر این اساس در دهه های اخیر بحث واحدها یا سلول های شهری در قالب محله ها و رویکردهای گوناگون توسعه محله ای مطرح شده است. از طرفی موضوع اجتماعات محلی و نحه ساماندهی آنها جایگاه مهمی در جامعه شناسی شهری و در پی آن برنامه ریزی شهری پیدا کرده است. در اینمقاله سعی گردیده است تا ضمن بیان مفهوم سرمایه اجتماعی مهمترین شاخص های سنجش سرمایه اجتماعی در سطح محله و ابعاد کالبدی- اجتماعی در مفهوم اندازه فیزیکی محله و تعداد سرمایه اجتماعی ساکنین محله اوچ دکان اردبیل می باشد، روش: روش بررسی، تلفیقی از روش کتابخانه ای و میدانی است؛ در بررسی میدانی، جامعه آماری شهروندان 15 سال به بالا محله اوچ دکان شهر اردبیل بودند که با نمونه گیری خوشه ای متناسب با حجم 80 نفر در سطح مورد مطالعه انتخاب شدند. سپس با استفاده از پرسشنامه گردآوری شده، پس از ورود به محیط (SPSS) مورد تجزیه و تحلیل قرار رگفته و در قالب داده های آماری توصیفی و استنباطی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند. یافته ها: در این پژوهش نمره سنجش سرمایه اجتماعی با چهار شاخص مفهومی آن شامل پیوندهای همسایگی، شبکه اجتماعی، مشارکت مدنی، و اعتماد؛ که هر کدام از شاخص های مورد استفاده جهت سنجش مفهوم سرمایه اجتماعی دارای تعداد گویه متفاوتی بوده اند بررسی و برای ایجاد این متغیر ابتدا نسبت به استاندارد کردن دادهه ای مربوط به هر کدام از شاخص ها اقدام شده و در نهایت با ترکیب دادههای استاندارد شده متغیر سرمایه اجتماعی بوجود آمده است. نتایج: نتایج بدست آمده نشان می دهد که میزان همبستگی بین دو متغیر میزان سرمایه اجتماعی و ابعاد البدی- اجتماعی معنادار ولی معکوس می باشد. به این معنا که هر جه ساکنین از سرمایه اجتماعی بیشتری برخوردارند محله خود را کوچکتر می پندارند. پس میزان مساحت و تعداد جمعیت می توانند به عنوان دو عامل قابل توجه و کلیدی در توسعه و باز تعریف محلات شهری در نظر گرفته شوند.

کلیدواژه ها:

محله ، سرمایه اجتماعی ، ابعاد کالبدی ، اجتماعی ، برنامه ریزی توسعه محله ، محله اوچدکان