نقش کشاورزی پایدار در توسعه و حفاظت محیط زیست در ایران

کشاورزی یکی از بخشهای مهم اقتصادی کشورها، و به عنوان اولین بخش اقتصادی در تأمین زندگی انسان ار قدیم نقش ایفا کرده است. و تأثیراتی چون ایجاد اشتغال و درآمد، تأمین نیازهای صنایع مربوط به کشاورزی، تأمین غذای جمعیت، تأثیر بر محیط زیست و منابع پایه تولید داشته است و ه میشه اثرات آن بر توسعه با روند حاکم بر دیدگاه های توسعه هماهنگی داشته است. زمانی فقط رشد و کمیت محصولات متأثر از دیدگاه نوسازی مطرح بوده که با مشاهده نواقص و پیامدهای این دیدگاه الگوی بازتوزیع و تأمین نیازهای اساسی مطرح شد و به تبع آن نقش کشاورزی نیز علاوه بر کمیت تولید، رفع فقر و گرسنگی و تأمین حداقل های تغذیه ای برای جمعیت بیان گردید و در نیم قرن اخیر ک شاورزی پایدار م تأثر از دیدگاه پایداری نشو و نما یافته و با مفاهیمی چون بهره وری اقتصادی، امنیت غذایی و حفاظت محیط زیست اثرات خود را بر ابعاد توسعه نمایان می سازد. ک شاورزی در دنیا از دیرباز بین همه کشورها از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده چه بسا در بین کشورهای توسعه یافته کنونی بخش کشاورزی به عنوان پایه توسعه مطرح بوده و اکنون نیز از موقعیت ویژه برخوردار است. ایران نیز از جمله کشورهای با اقتصاد کشاورزی بوده اما به واسطه ی غلبه دیدگاه مدنیزاسیون بر برنامه های توسعه، داشتن اقتصاد نفت پایه، کاهش سرمایه گذاری در آن و دیگر مسائل مبتلا به کشاورزی با وجود مزیت نسبی کشاورزی از نقش آن در اقتصاد کاسته شده و کشاورزی کنونی عمدتاً سنتی و تاحدی رایج به حیات خود ادامه می دهد، کشاورزی پایدار به واسطه مسائل موجود در ابعاد طبیعی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی نظام کشاورزی ایران، اکنون به صورت تئوری مطرح است و ه نوز چشم انداز روشنی برای آن متصور نیست. در نتیجه به دلایلی که اشاره شد جایگاه این بخش در توسعه خیلی جدی تلقی نمی گردد. اما هنوز هم به سبب طبیعت ماهوی این بخش، نقش مهمی در کل فرآیند توسعه ایفا می ند. در این تحقیق به سوالات ذیل پاسخ میدهد: 1- کشاورزی پایدار چه نقشی در توسعه دارد؟ 2-موانع و مشکلات کشاورزی پایدار در ایران کدامند؟ روش مطالعه در این مقاله، کتابخانه ای- اسنادی بوده و به منظور شناخت وضعیت توسعه پایدار و توسعه از شیوه توصیفی- تحلیلی بهره گرفته مسائل و راهکارهای پیشنهادی را ارائه می نماید. یافته ها و نتایج تحقیق نشان می دهد؛ کشاورزی در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و زیست محیطی مؤثر بوده و در بسیاری کشورها محور توسعه بوده است اما در ایران به دلایل ساختاری و غیر ساختاری این نقش رنگ باخته در رابطه با ابعاد پایداری نیز ساختار کشاورزی ایران دارای موانعی است به ویژه در بعد سیاسی، اجتماعی، زیست محیطی اما نقاط قوتی هم دارد از جمله قطعات کوچک بهره برداری ها، بهره برداری های خانوادگی و همینطور بالا بودن تعداد افراد شاغل در بخش کشاورزی و در صورت رفع موانع موجود می توان برای این نوع کشاورزی در ایران آینده روشنی متصور بود.

کلیدواژه ها:

کشاورزی ، کشاورزی پایدار ، توسعه ، محیط زیست