پهنه بندی خطر سیل در زیر حوزه آبریز لومار سیمره با استفاده از روش شاخص خطر سیل (FHI)
سال انتشار: 1404
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 55
نسخه کامل این مقاله ارائه نشده است و در دسترس نمی باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_DPMK-15-3_001
تاریخ نمایه سازی: 24 آبان 1404
چکیده مقاله:
زمینه و هدف: در دهه اخیر، تغییرات اقلیمی باعث افزایش وقوع رویدادهای شدید بارندگی در سراسر جهان شده است که منجر به سیلاب های ناگهانی و مخرب شده اند. سیل، به عنوان یکی از مخرب ترین بلایای طبیعی، تاثیرات گسترده ای بر زندگی انسان ها، زیرساخت ها، محیط زیست و اقتصاد جوامع دارد. زیرحوزه آبریز لومار سیمره، واقع در جنوب غربی ایران و در مرز استان های لرستان و ایلام، به دلیل موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی خاص، به عنوان یکی از مناطق آسیب پذیر در برابر سیلاب ها شناخته می شود. این پژوهش با هدف شناسایی پهنه ها و مناطق سیل خیز در این زیرحوزه و ارائه راهکارهایی برای کاهش خطرات ناشی از سیلاب انجام شده است.
روش: این پژوهش از نوع کاربردی و با رویکرد توصیفی-تحلیلی انجام شده است. پهنه های سیلابی زیرحوزه لومار سیمره با استفاده از روش شاخص خطر سیل (FHI) و با در نظر گرفتن هشت پارامتر هیدروژئومورفو-اقلیمی موثر شامل ارتفاع، شیب، تراکم شبکه زهکشی، فاصله از رودخانه ها، کاربری زمین، زمین شناسی، بارش و پوشش گیاهی، مورد بررسی قرار گرفته است. برای تجزیه و تحلیل داده ها و تعیین وزن هر یک از پارامترها، از مدل فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شده است. داده های مورد نیاز از طریق تصاویر ماهواره ای، مدل رقومی ارتفاع (DEM) و داده های هواشناسی جمع آوری و در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) پردازش شده اند.
یافته ها: مهم ترین عوامل موثر بر خطر سیلاب در این حوزه شامل شیب، بارش، پوشش گیاهی و نوع کاربری اراضی هستند. پس از ترکیب نقشه پارامترهای مختلف، نقشه نهایی پهنه بندی سیلاب تهیه و در پنج دسته ریسک بسیار زیاد، زیاد، متوسط، پایین و بسیار پایین طبقه بندی شد. نتایج نشان می دهد که بیش از ۶۰ درصد از سطح حوزه در محدوده حساسیت متوسط تا بسیار بالا نسبت به سیلاب قرار دارد که با بخش های مرکزی و غربی حوزه مطابقت دارد. همچنین، ۴۰/۵ درصد از روستاهای این ناحیه و شهرهای لومار، سراب کلان و سیه سیه در مناطق با ریسک سیل خیزی بالا و بسیار بالا واقع شده اند. جاده های بخش غربی حوزه نیز در معرض خطر سیلاب قرار دارند و نیازمند اقدامات پیشگیرانه و مدیریتی هستند.
نتیجه گیری: نتایج این پژوهش بر لزوم برنامه ریزی شهری و مدیریت ریسک سیلاب در زیرحوزه لومار سیمره تاکید می کند. با توجه به اینکه بیش از ۶۰ درصد از سطح حوزه در معرض خطر سیلاب متوسط تا بسیار بالا قرار دارد، ضروری است که اقدامات پیشگیرانه و مدیریتی در این مناطق به طور جدی پیگیری شود. این اقدامات شامل تقویت زیرساخت ها، بهبود برنامه ریزی کاربری اراضی، افزایش پوشش گیاهی، و آموزش جوامع محلی برای مقابله با سیلاب است. همچنین، نتایج این مطالعه می تواند به عنوان پایه ای علمی برای تصمیم گیری های آینده در راستای کاهش خطرات و خسارات ناشی از سیلاب ها مورد استفاده قرار گیرد.
کلیدواژه ها:
Flood zoning ، hydro-geomorphological-climatic parameters ، Geographic Information System (GIS) ، Analytical Hierarchy Process (AHP) ، Lomaar Seymareh ، پهنه بندی سیلاب ، پارامترهای هیدروژئومورفو-اقلیمی ، سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) ، فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) ، لومار سیمره
نویسندگان
اسماعیل نجفی
Department of Geomorphology, School of Earth Sciences, Damghan University, Damghan, Iran
فرزانه غلامی
Faculty of Geography and Planning, Isfahan University, Isfahan, Iran.
اعظم غلامی
Kharazmi University, Tehran, Iran.
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :