تحلیل تطبیقی نگاره ورود زلیخا و عزیز به مصر و استقبال از ایشان در نگارگری صفوی و گورکانی: مطالعه ای بر مبنای نظریه ترامتنیت ژرار ژنت

دوران صفوی و گورکانی از درخشان ­ترین دوره ­های اسلامی در ایران و هند به شمار آمده که با توجه به فرهنگ و زبان مشترک، تعامل و پیوند عمیقی در ادبیات و هنر داشته ­اند؛ لذا هنرمندان هندی تحت تاثیر و با اقتباس از هنر ایران دست به مصورسازی نسخ متعددی زده­اند. هدف از این پژوهش خوانش روابط بینامتنی و بیش­ متنی نگاره های مرتبط با روایت ورود زلیخا و عزیز به مصر و استقبال از ایشان از منظومه یوسف و زلیخای هفت ­اورنگ جامی در دو نسخه صفوی و گورکانی، متعلق به موزه فریر و والترز بوده است. پژوهش حاضر از نوع کیفی و با رویکرد تطبیقی و روش توصیفی- تحلیلی است.داده­ ها از طریق مطالعات کتابخانه ­ای و وبگاه­ های اینترنتی گردآوری شده ­اند. برای تحلیل داده ­ها، از رویکرد ترامتنیت ژنت استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که روابط بینامتنی میان نگاره ها به صورت صریح، پنهان و ضمنی وجود دارد. همچنین، اقتباس ها عمدتا به شکل تراگونگی از نوع کاهش، افزایش و جایگزینی در قالب جایگشت نمود یافته اند. نگاره های صفوی و گورکانی، با وجود نظام نشانه ای یکسان، دارای روابط بینانشانه ای هستند که ریشه در پیوندهای عمیق بینافرهنگی و بینازمانی میان دو کشور دارد.

کلیدواژه ها:

ترامتنیت ، دوره صفوی ، دوره گورکانی ، ژرار ژنت ، هفت اورنگ جامی ، یوسف و زلیخا