تحلیل جامع سواد دیجیتال معلمان و تاثیر آن بر ابعاد کیفیت آموزش آنلاین

تحول دیجیتال در نظام های آموزشی و گذار شتاب زده به سمت آموزش آنلاین، به ویژه پس از بحران جهانی کووید-۱۹، نقش معلمان را از انتقال دهندگان صرف دانش به تسهیل گران و معماران تجارب یادگیری دیجیتال تغییر داده است. در این پارادایم جدید، سواد دیجیتال معلمان به عنوان یک صلاحیت محوری و چندوجهی، نقشی تعیین کننده در کیفیت، اثربخشی و عدالت در آموزش آنلاین ایفا می کند. این مقاله با استفاده از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و مرور نظام مند ادبیات، به بررسی عمیق و چندبعدی مفهوم سواد دیجیتال معلمان و تحلیل تاثیر آن بر ابعاد مختلف کیفیت آموزش آنلاین می پردازد. ابتدا، مفهوم سواد دیجیتال از تعاریف اولیه تا چارچوب های نوین و جامعی چون دانش محتوای پداگوژیک فناورانه (TPACK) و چارچوب صلاحیت دیجیتال مربیان اروپا (DigCompEdu) تشریح می شود. سپس، ابعاد کلیدی کیفیت در آموزش آنلاین با تکیه بر مدل های نظری معتبر، به ویژه مدل اجتماع پژوهشی (Community of Inquiry) و مدل پنج مرحله ای Gilly Salmon، مورد واکاوی قرار می گیرد. یافته های این مقاله که از تحلیل و سنتز پژوهش های گسترده حاصل شده اند، نشان می دهد که هر یک از مولفه های سواد دیجیتال (شامل دانش فنی، پداگوژیک، محتوایی، سواد اطلاعاتی، ارتباطی، تولید محتوا، ایمنی و حل مسئله) به طور مستقیم بر یکی از ابعاد کیفیت آموزش آنلاین تاثیرگذار است. برای مثال، دانش پداگوژیک فناورانه (TPK) به تقویت حضور آموزشی و شناختی منجر می شود، در حالی که مهارت های ارتباطی دیجیتال، حضور اجتماعی و حس تعلق را در کلاس مجازی تقویت می کند. مقاله در پایان با شناسایی چالش های فردی، نهادی و سیستمی در مسیر توانمندسازی معلمان، مجموعه ای از پیشنهادهای سیاستی، اجرایی و پژوهشی را برای بهبود کیفیت آموزش آنلاین از طریق ارتقای نظام مند سواد دیجیتال معلمان ارائه می دهد.

کلیدواژه ها:

سواد دیجیتال ، کیفیت آموزش آنلاین ، مدل اجتماع پژوهشی (CoI) ، صلاحیت های حرفه ای معلمان ، یادگیری الکترونیکی