تحلیلی بر الگوی توده فضا در پروژه های توسعه مسکن ایران: مطالعه ی طرح های مسکن مهر و نهضت ملی

توده و فضا به عنوان دو عنصر کلیدی در طراحی شهری، نقش مهمی در شکل گیری محیط های ساخته شده ایفا می کنند. با این-حال، در بسیاری از پروژه های مسکن مهر و ملی، به دلیل اولویت دهی به ساخت سریع و کم هزینه، کیفیت فضاهای عمومی و تعاملات اجتماعی ساکنان نادیده گرفته شده است. این پژوهش با بررسی نمونه های مختلف در شهرهای ایران نظیر سهند، بجنورد، گلبهار، شیروان، رشت، پولادشهر و گلمان به دنبال شناسایی الگوهای غالب در سازماندهی توده ها و فضاها و تاثیر آن ها بر کیفیت-زندگی ساکنان است. پژوهش حاضر به لحاظ روش یک مطالعه ی تطبیقی می باشد. روش گردآوری اطلاعات بصورت مطالعات کتابخانه ای، مشاهدات میدانی و پرسشنامه در بازه زمانی یکسان صورت گرفته است. تحلیل اطلاعات از طریق نرم افزارSPSS۲۶ و با بهره از روش میانگین امتیازات و آزمون فریدمن، انجام شد. با توجه به نتایج بدست آمده، الگوی طراحی و ساخت طرح های مسکن مهر و ملی در شهرهای مختلف ایران از یک چارچوب واحد تبعیت کرده است. با توجه به سه مولفه کالبدی-فضایی، عملکردی و منظر-زیبایی نمونه های بررسی شده از وضعیت مناسبی برخوردار نبودند. به طوری که پولادشهر در مولفه های کالبدی -فضایی و منظر-زیبایی با کسب امتیازات ۳.۴ و ۳.۰۵ بیشترین امتیاز را دارد. شهر رشت نیز با کسب امتیاز ۳.۲۶ در مولفه ی عملکردی دارای بیشترین امتیاز است. با توجه به نتایج نهایی بدست آمده، پولادشهر به نسبت سایر شهرهای مورد مطالعه به ترتیب در جایگاه اول و گلمان در رتبه آخر قرار گرفته است. نتایج این پژوهش می تواند به عنوان مبنایی برای بازنگری در سیاست های طراحی و بهبود کیفیت فضایی پروژه های توسعه مسکن در ایران، مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

توده-فضا ، مسکن ملی ، مسکن مهر ، کالبدی- فضایی ، عملکردی ، منظر- زیبایی