بررسی برخی از خصوصیات موفولوژیکی، فیزیکی و شیمیایی رسوبات لسی و پارینه خاکها به عنوان شاخصی از تغییر اقلیمی و خاکسازی در منطقة قپان استان گلستان

یکی از مهمترین اثرات ناشی از تغییرات متناوب اقلیمی در کواترنر بروز دوره های یخچالی و بین یخچالی در عرض های جغرافیایی بالاست . در عرض های پایین تر نظیر ایران مرکزی همزمان با این دوره ها، دوره های مرطوب و دوره های خشک حاکم بوده است . قرارگیری ایران مرکزی در عرض های پایین تر آن را از تأثیر مستقیم یخبندان دور نگه داشته است . لذا مرز بین یخبندانهای بزرگ دنیا در شمال ایران قرار داشت مواد لسی معمولا غنی از ذرات به اندازه سیلت، به رنگ زرد مایل به خاکستری بوده و حاوی مواد غذایی و ترکیبات کلسیم فراوان می باشد . لس معمولا هوموس ندارد به این جهت است که ترد بوده و به سهولت بوسیله باد منتقل می شود لسها در بعضی از مناطق مواد مادری خاک را تشکیل می دهند . به عنوان مثال می توان لسهای موجود در استرالیا را نام برد که منشأ خیلی از خاکهای آهکی استرالیا می باشند ریگر و جیو (1961) با مطالعه بر خاکهای لسی جوان الاسکا عنوان کردند که انباشتگی رس به مقدار کم یا اصلا " در آنها رخ نداده است کمپ و همکاران (1993) تشکیل پارینه خاکها را این گونه بیان می کند که در هر دوره رسوبگذاری زمین اغلب به وسیله گیاهان پوشیده شده و باعث توسعه خاک می شوند . در دوره بعدی، خاکهای حاصله فرسایش یافته، یا به وسیله رسوبات مجدد مدفون می گردند که در حالت اخیر خاکهای مدفون شده یا پارینه خاکها را به وجود می آورند . این لایه ها ممکن است حاوی اطلاعات مفیدی در مورد شرایط آب و هوایی زمان تشکیل خاک بوده و یا اینکه فقط اطلاعات در مورد شرایط محیطی زمان رسوبگذاری به ما ارائه دهد لهمن (1989) و رتالک (1986) با بررسی پارینه خاکهای آمریکا عنوان کردند پارینه خاکها به دو دلیل زیر دارای اهمیت بسیار هستند : -1 برای تفسیر شرایط جوی گذشته -2. نتایج حاصل از داده های این خاکها برای ارزیابی ناحیه ای و همبستگی بین موقعیت جغرافیایی و خصوصیات حوزه های قدیمی مفید هستند در این گفتار ضمن بررسی برخی خصوصیات مورفولوژیکی، فیزیکی و شیمیایی و تغییرات آنها در عمق ترانشه مورد مطالعه تحلیلی در ارتباط با تغییرات اقلیمی و رسوبگذاری گذشته ارائه می گردد