پیش بینی ظرفیت تبادل کاتیونی در خاکهای رسی با استفاده از پارامترهای زودیافت خاک

در برنامه ریزی مدیریت خاک های آلوده و مسائل حاصلخیزی و درک روابط عناصر سنگین در خاک، اطلاع از ظرفیت تبادل کاتیونی (CEC) خاک عامل تعیین کننده ای به شمار می رود. امروزه توسعه روز افزون صنعت منجر به افزایش تولید پسابهای آلوده به مواد سمی و عناصر سنگین شده است. ورود فاضلابها به آبهای سطحی باعث جذب مواد درون آنها در خاکهای اطراف می گردد. خاک های مختلف مقادیر متفاوتی از مواد را جذب می کنند که مقدار جذب تحت تاثیر مقدار ظرفیت تبادل کاتیونی خاکهاست. ظرفیت تبادل کاتیونی به عنوان یکی از ویژگیهای دیریافت خاک به ویژه در خاکهای رسی می باشد که اندازه گیری آن نیازمند صرف زمان و هزینه زیادی می باشد. در این تحقیق سعی شده تا ظرفیت تبادل کاتیونی بر اساس خصوصیات زود یافت خاک مانند مقدار شن، سیلت، رس و ماده آلی و pH، با استفاده از روشهای شبکه عصبی مصنوعی و رگرسیون چند متغیره برآورد گردد. جهت نیل به اهداف، 176 نمونه خاک رسی انتخاب و ظرفیت تبادل کاتیونها و سایر خصوصیات آنها اندازه گیری گردید. سپس با استفاده از شبکه عصبی و رگرسیون چند متغیره خطی اقدام به برآورد ظرفیت تبادل کاتیونی گردید. نتایج نشان داد که روش شبکه های عصبی مصنوعی با ضریب تشخیص **759/0 بیشترین برازش را به داده ها دارد و روشهای رگرسیون چند متغیره و مدلهای تجربی در رتبه های بعدی قرار داشتند. کمترین مقدار RMSE (788/12 =) نیز مربوط به روش شبکه های عصبی مصنوعی بود.

کلیدواژه ها:

آلودگی خاک ، شبکه عصبی مصنوعی ، ظرفیت تبادل کاتیونی ، خصوصیات دیریافت ، خصوصیات زود یافت