مجادلات مذهبی سلطان سلیم عثمانی با شاه اسماعیل صفوی با تاکید بر نقش علما

برآمدن دولت شیعه مذهب صفویه در ایران که با اقدامات شیعه گستری شاه اسماعیل اول در قلمرو ایران و فشار بر جمعیت اهل سنت همراه بود، در قلمرو عثمانی نیز موج مهاجرت های مریدان شیعی صفویان را از آسیای صغیر به سوی ایران درپی داشت. سلطان سلیم اول عثمانی که نگران اوضاع داخلی ایران و تحرکات و شورش های قبایل ترک حوزه آناتولی به طرفداری از صفویه بود، دربرابر اقدامات مذهبی شاه اسماعیل به تبلیغات گسترده ای علیه او دامن زد تا شاه صفوی، دولت و سپاه او، قزلباشان را از دایره مسلمانی خارج و با اطلاق کفر بر آنها، امر غزا یا جهاد اسلامی را علیه آنها مشروع جلوه دهد. سلطان سلیم به قصد تسخیر ایران و براندازی دولت شاه اسماعیل، افزون بر تبلیغات وسیع ضد صفوی در مکتوبات خود، توان مذهبی علما و مفتیان سنی و عالمان فراری از ایران را به خدمت گرفت و با اخذ فتواهای مکرر و نگارش رساله های ردیه، جنگ چالدران را رقم زد. هدف این پژوهش بررسی مجادلات مذهبی سلطان سلیم عثمانی با شاه اسماعیل صفوی و نقش علمای سنی در این مجادلات است که به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد علمای سنی با فعالیت های تحریکی و تبلیغی نظیر ردیه نویسی و صدور فتواهای تکفیری نقش مهمی در افزایش دشمنی و ستیزه جویی میان دو حکومت صفوی و عثمانی داشتند که در زمان سلطان سلیم و شاه اسماعیل به جنگ چالدران انجامید.

کلیدواژه ها:

صفویه ، عثمانی ، شاه اسماعیل اول ، سلطان سلیم اول ، قزلباشان ، عالمان سنی ، مجادله