ارزیابی تنوع ژنتیکی توده های بومی کدوی آجیلی (Cucurbita pepo) با استفاده از برخی صفات کمی و کیفی

مقدمه و اهداف: هدف از این پژوهش شناسایی و معرفی جمعیت های کدو با تنوع بالا به منظور پایه ریزی برنامه های اصلاح گونه مورد مطالعه است که اطلاعات ارزشمندی در مورد ارقام به تولیدکنندگان جهت ایجاد ارقام جدید و بهبود ارقام موجود ارائه شود. این مطالعه با ارزیابی طیف وسیعی از ویژگی های زراعی-مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی، به دنبال کشف منابع ژنتیکی ارزشمند بومی است که می توانند برای افزایش ویژگی های زراعی مطلوب، مانند پتانسیل عملکرد، تحمل به تنش های زیستی و غیرزیستی و کیفیت میوه، در گونه های کشت شده کدو مورد استفاده قرار گیرند. مواد وروش­ها: پژوهشی، به منظور بررسی تنوع ژنتیکی توده های بومی کدوی آجیلی ایرانی ۲۵ توده کدو مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش در سه تکرار و بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در شهرستان اشنویه اجرا شد. صفات کمی و کیفی مهم شامل: عادت رشدی، وجود شاخه، اندازه پهنک برگ، شکل میوه، لکه سطح میوه،طول دمگل، رنگ گوشت میوه، اندازه طول و عرض دانه، شکل بذر، وزن هزار دانه و نسبت مغز به پوسته اندازه گیری و یادداشت شد. یافته­ها: بر اساس نتایج حاصل از این مطالعه ارقام از نظر عملکرد و اجزای عملکرد میوه و دانه کدو اختلاف بالایی را از خود نشان دادند. در این بررسی بیشترین وزن میوه، عملکرد میوه در بوته، تعداد دانه در میوه و عملکرد دانه در رقم قره ضیاءالدین به دست آمد، درحالی که بیشترین طول بذر در رقم همدانی و بیشترین عرض میوه و وزن هزار دانه در توده بال گاباغی حاصل شد. بیشترین نسبت مغز به پوسته نیز مربوط به رقم مشهدی ۱۰ بود. در این مطالعه عملکرد میوه با وزن میوه و تعداد میوه همبستگی معنی دار و مثبت داشت. بیشترین طول دانه در رقم قلمی ۳۰ و کمترین در مشهدی ۲۲ یافت شد. بیشترین عرض دانه بال قاباغی و کمترین مشهدی ۴۰ و ۲۲ بودند. بیشترین وزن هزار دانه به رقم بال قاباغی (۳۳۳.۶ گرم) و کمترین به مشهدی ۴۰ (۱۱۱.۲ گرم) تعلق داشت. بیشترین نسبت مغز به پوست در مشهدی ۱۰ مشاهده شد. صفات عملکرد دانه، میوه و تعداد دانه همبستگی مثبت و معنی داری با یکدیگر داشتند. همچنین تفاوت های روشنی در عادت رشدی، وجود شاخه و درجه شاخه دهی و فرم برش برگ در بین ارقام مشاهده شد. نتیجه­گیری : به­طورکلی می توان ادعا کرد که براساس نیاز پژوهشگران و مصرف کنندگان تنوع قابل ملاحظه و قابل قبولی در توده های کدو در کشور وجود دارد.

کلیدواژه ها:

خصوصیات کیفی ،  عملکرد ، شکل میوه ، همبستگی تجزیه خوشه­ای