فدک از منظر اقتصادی

فدک از جمله انفال (فی) بود که پس از غزوه خیبر طی صلح نامه ای به پیامبر تعلق گرفت و ایشان این ملک را به فاطمه (س) هدیه کردند. پس از رحلت پیامبر ابوبکر این ملک را از فاطمه (س) گرفته و به تملک دولت در آوردند. این امر منجر گردید تا پژوهشگران بسیاری به بررسی این ملک بپردازند. این پژوهش نیز به بررسی فدک از منظر اقتصادی پرداخته است. نتایج پژوهش نشان داد، فدک سرزمینی حاصل خیر با درختانی بارور و محصولی با کیفیت بود که فاطمه (س) از درآمد آن برای مصارف شخصی و تامین بودجه دولت اسلامی در فقرزدایی، اشتغال و هزینه های نظامی استفاده می نمود. همچنین فدک به عنوان یک پایگاه و رقیب اقتصادی در مقابل انحصار، احتکار استعمار و استثمار یهودیان منقطه خیبر کارآمد بود. ویژگی های جغرافیایی فدک این امکان را فراهم مینمود که در صورت نیاز این زمین تغییر کاربری داده و از یک باغ به یک دژ نظامی چون خیبر، شهری چون طائف و حتی دولت شهری همچون مدینه تبدیل گردد. خرمای فدک مرغوب بوده به نحوی که مردم ارزش آن را از ارزش زمین و نخلهای آن منطقه بیشتر میدانستند. خرمای فدک به خاطر مقبولیتش، به عنوان کالای واسطه ای و وجه پرداختی در امور اقتصادی صدر اسلام به کار گرفته میشد. این امر آن منطقه را به یکی از بازارهای بزرگ حجاز مبدل ساخته بود و در اختیار داشتن خرمای فدک به معنای در اختیار گرفتن بخش بزرگی از آن بازار بود.

کلیدواژه ها:

فدک ، حضرت فاطمه ، خیبر ، فی ، پیامبر اسلام ، خرما ، انفال ، حائط