بررسی تاثیر استرس دیجیتال ناشی از استفاده بیش از حد از فضای مجازی بر بهزیستی تحصیلی و رفتار امتناع از مدرسه دانش آموزان

هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر استرس دیجیتال ناشی از استفاده بیش از حد از فضای مجازی بر بهزیستی تحصیلی و رفتار امتناع از مدرسه دانش آموزان بود. روش این پژوهش از نوع توصیفی همبستگی بود که در آن رابطه بین متغیرها با استفاده از داده های خودگزارشی و بدون دخالت مستقیم محقق مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان دوره ابتدایی شهر اردبیل در سال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۳ بود که تعداد آنان حدود چهل هزار نفر تخمین زده شد. با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای تناسبی و فرمول کوکران، حجم نمونه ۱۸۰ نفر تعیین شد. برای جمع آوری داده ها از سه پرسشنامه استاندارد استفاده شد. پرسشنامه استرس دیجیتال مرادی و همکاران (۱۳۹۸)، پرسشنامه بهزیستی تحصیلی (این پرسشنامه توسط تومینین و همکاران (۲۰۱۲) مقیاس تجدیدنظر شده) و امتناع از مدرسه (SRAS-R) کرنی و سیلورمن (۱۹۹۶) استفاده شد. تمامی ابزارهای تحقیق دارای روایی و پایایی لازم بودند که با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفته بودند. داده های گردآوری شده با استفاده از نرم افزارهای SPSS و AMOS مورد تحلیل قرار گرفتند و از آزمونهای آماری مختلفی مانند همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه، مدل سازی معادلات ساختاری (SEM) و تحلیل مسیر استفاده شد تا روابط بین متغیرها به خوبی مطالعه شوند. یافته های این پژوهش نشان دادند که استرس دیجیتال دارای رابطه منفی و معناداری با بهزیستی تحصیلی دانش آموزان است و همچنین با رفتار امتناع از مدرسه رابطه ی مثبت و معناداری دارد. علاوه بر این، متغیرهای دموگرافیک مانند جنسیت پسر بودن، ساعات استفاده روزانه از دستگاه های دیجیتال و سطح تحصیلات والدین نیز تاثیر معناداری بر میزان استرس دیجیتال دانش آموزان داشتند. این یافته ها حاکی از آن است که استرس دیجیتال به عنوان یک عامل روانی-اجتماعی در حال ظهور تاثیر قابل توجهی بر عملکرد تحصیلی و رفتارهای نسبت به مدرسه دارد و مدیریت صحیح استفاده از فضای مجازی در محیط های آموزشی و خانوادگی می تواند نقش مهمی در کاهش این استرس و ارتقای بهزیستی تحصیلی ایفا کند.

کلیدواژه ها:

استرس دیجیتال ، فضای مجازی ، بهزیستی تحصیلی ، رفتار امتناع از مدرسه