تاثیر فضای مجازی بر بلوغ عاطفی و اضطراب اجتماعی در دختران نوجوان

زمینه و مسئله: در دهه های اخیر، گسترش فناوری اطلاعات و رواج فضای مجازی به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای ارتباطی، زندگی نوجوانان را دستخوش تحولات اساسی کرده است. در این میان، دختران نوجوان به دلیل ویژگی های رشدی، هیجانی و اجتماعی خاص خود، در معرض تاثیرات عمیق تری قرار دارند. فضای مجازی نه تنها به عنوان ابزاری برای تعامل اجتماعی و کسب اطلاعات عمل می کند، بلکه می تواند عاملی تعیین کننده در فرآیندهای روان شناختی نظیر بلوغ عاطفی و اضطراب اجتماعی باشد. بلوغ عاطفی، به عنوان توانایی فرد در شناسایی، تنظیم و ابراز احساسات، و اضطراب اجتماعی، به عنوان نوعی ترس و نگرانی در تعاملات بین فردی، در دوره نوجوانی نقش کلیدی در رشد سلامت روان ایفا می کنند. از این رو، بررسی اثرات استفاده از فضای مجازی بر این دو مولفه، ضرورتی انکارناپذیر در حوزه روان شناسی رشد و سلامت نوجوانان است. هدف پژوهش: هدف اصلی این پژوهش، تحلیل دقیق اثرات روان شناختی فضای مجازی بر سطوح بلوغ عاطفی و اضطراب اجتماعی در دختران نوجوان است. این مطالعه با در نظر گرفتن پیچیدگی های زیستی-روانی و اجتماعی این گروه سنی، درصدد واکاوی جنبه های مثبت و منفی استفاده از شبکه های اجتماعی و سایر پلتفرم های مجازی است. همچنین تلاش می شود نقش عوامل میانجی همچون مهارت های مقابله ای، سبک فرزندپروری، حمایت اجتماعی، و میزان سواد رسانه ای در تعدیل این تاثیرات مورد توجه قرار گیرد. روش پژوهش: این تحقیق از نوع تحلیلی-مروری (Narrative Review) است که با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، یافته های پژوهش های معتبر داخلی و بین المللی در حوزه های روان شناسی رشد، علوم رفتاری، رسانه و جامعه شناسی را بررسی کرده است. پایگاه های اطلاعاتی همچون Google Scholar، PubMed، ScienceDirect، SID و Magiran جهت جمع آوری داده ها مورد استفاده قرار گرفته اند. معیار انتخاب منابع، تمرکز بر نوجوانان، تحلیل اثرات روانی فضای مجازی، و استفاده از روش شناسی علمی قابل اتکا بوده است. یافته ها: تحلیل مطالعات نشان می دهد که استفاده کنترل شده، هدفمند و تعاملی از فضای مجازی می تواند در برخی موارد به بهبود مهارت های اجتماعی، ارتقای خودآگاهی هیجانی و تسهیل فرآیند خودشناسی در دختران نوجوان کمک کند. در مقابل، مصرف مفرط، غیر هدفمند و منفعل از این فضا—به ویژه در معرض بودن مکرر با مقایسه های اجتماعی، ترس از طرد یا عدم پذیرش، فومو (ترس از دست دادن)، و تعامل با بازخوردهای منفی مجازی—به طور معنی داری با افزایش سطح اضطراب اجتماعی و اختلال در روند طبیعی بلوغ عاطفی مرتبط است. همچنین، ضعف در سواد

کلیدواژه ها:

فضای مجازی ، بلوغ عاطفی ، اضطراب اجتماعی ، دختران نوجوان ، روان شناسی رشد