تعیین پراکنش مکانی شته Therioaphis maculata و کفشدوزک شکارگر آن Hippodamia variegata با استفاده از زمین آمار در یک مزرعه یونجه واقع در شهرستان بروجرد

شته خالدار یونجه Therioaphis maculata از مهم ترین گونه های شته و کفشدوزک Hippodamia variegata از شکارگران مهم آن در مزارع یونجه محسوب می شوند. این پژوهش در فصل زراعی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ با هدف بررسی ویژگی های زمین آماری این آفت و کفشدوزک شکارگر آن در یک مزرعه یونجه در شهرستان بروجرد (لرستان) با مساحت هفت هکتار انجام شد. این مزرعه به ۱۳۰ شبکه ۲۵ × ۲۵ متری تقسیم و نمونه برداری با استفاده از یک کادر ۱ × ۱ متری انجام پذیرفت. در هر شبکه دو کادر به صورت تصادفی انداخته و تعداد کفشدوزک های داخل کادرها شمارش و برای شته ها از داخل هر کدام از کادرها، شش ساقه انتخاب و شمارش گردید. نتایج تجزیه های زمین آماری برای شته فوق نشان داد از ۱۸ مرحله نمونه برداری، ۱۶ مورد با مدل کروی و دو مورد با مدل نمایی و برای کفشدوزک از ۲۲ مرحله نمونه برداری، ۱۴ مورد با مدل کروی و هشت مورد با مدل نمایی برازش بهتری نشان دادند. درجه وابستگی مکانی برای شته فوق بین ۷۴۲/۰ تا ۹۹۹/۰ و برای کفشدوزک بین ۵۰۰/۰ تا ۹۹۹/۰ قرار گرفت که نشان می دهد بیش از ۵۰ درصد از تغییرپذیری (واریانس) بین داده ها دارای ساختار مکانی هستند. الگوی پراکنش هر دو گونه از نوع تجمعی و ضریب تبیین بین ۷۱/۰ تا ۹۹/۰ متغیر بود. دامنه موثر در مدل کروی برای گونه شته بین ۶/۹۰ تا ۲/۵۵۶ و برای کفشدوزک بین ۶/۱۰۲ تا ۵/۳۵۷ متر قرار گرفت. تهیه نقشه های پراکنش برای دشمن طبیعی و شکار، این امکان را می دهد تا با اجرای مدیریت تلفیقی مکان- ویژه آفات، جمعیت دشمنان طبیعی در سطح مزرعه حفظ شود.

کلیدواژه ها:

سمی واریانس ، کریجینگ ، مدیریت تلفیقی مکان ویژه ، وابستگی مکانی ، واریوگرام